سبک سازی ساختمان و انواع روش های آن

سبک سازی ساختمان با خسارات و هزینه‌های سرسام آور ناشی از تعمیر و بازسازی ساختمان‌های قدیمی راهی برای سود و پایداری بیشتر سازه در برابر بلایای طبیعی می باشد. در این مقاله حاضر قصد داریم تعریف سبک سازی ساختمان، علت‌های آن و انواع روش‌های سبک سازی ساختمان و مراحل آن را مورد بررسی قرار دهیم.

سبک سازی ساختمان چیست و چرا انجام می‌شود؟

در گذشته ساختمان‌ها با مصالحی مانند آجر، سنگ، خشت و … ساخته می‌شد. این مصالح مقاومت خوبی در برابر گرما و سرما از خود نشان می‌دادند، ولی در برابر عواملی بیرونی دیگری نظیر سیل، زلزله و توفان کارایی مناسبی نداشتند. از این رو با پیشرفت علم و تکنولوژی هر روزه مصالح و ابتکارهایی برای سبک سازی ساختمان‌ها به کار گرفته شد.

همانطور که در بالا نیز به آن اشاره شد، سبک سازی ساختمان به دلیل کاهش خسارات مالی و جانی در مواجهه با بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله در مناطقی که در معرض این خطرات هستند، پیش گرفته شد. علاوه بر کاهش خسارات در سبک سازی ساختمان، کاهش هزینه‌ها و هم چنین صرفه جویی در مصرف انرژی هم از دیگر دلایل سبک سازی ساختمان می باشند.

انواع سبک سازی ساختمان

از روش های سبک سازی ساختمان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. سبک کردن اجزای باربر ساختمان
2. سبک کردن سازه ساختمان

استفاده از اسکلت فلزی سبک در سبک سازی ساختمان

یکی از راه‌های سبک سازی ساختمان سبک کردن اسکلت آن می باشد، زیرا بیشتر وزن ساختمان را تشکیل می‌دهد. استفاده از اسکلت فلزی سبک مانند ال اس اف می‌تواند تا حد زیادی از هزینه‌های اجرای اسکلت فلزی را کاهش داده و در زمان هم می توان صرفه جویی کرد.

استفاده از بتن سبک برای اجرای اسکلت بتنی

اسکلت بتنی شامل شبکه بندی از میلگردهای آهنی و بتن می باشد. برای سبک کردن اسکلت بتنی می‌توان از بتن سبک استفاده کرد که خوشبختانه توسط شرکت‌های بزرگ و کوچک در سراسر کشور قابل دستیابی و عرضه می باشد.

مزایای استفاده از بتن سبک سازه ای عبارتست از: بر خورداری از امتیاز سرعت در نصب، انطباق با هر نوع نقشه ساختمانی، وزن کم، مقاومت زیاد و به صرفه بودن آن. (بتن مصرفی در دیوار های غیر باربر- مصالح ساختمانی جدید)

مصارف تیر آهن را حذف کرده یا به حداقل ممکن کاهش می دهد و انرژی مصرفی اولیه آن ۱۰ درصد آجر هم حجم خود است. (بتن سبک سازه ای) و دارای خاصیت ویژه ای از نظر ایزولاسیون در برابر حرارت و صدا می باشد. (بتن های عایق حرارتی)

استفاده از مصالح چوبی در ساختمان

چوب به عنوان یکی از مصالح ساختمانی دارای چند خاصیت با ارزش می باشد، مقاومت نسبی بالا مقدار چگالی کم و رسانایی کم در عین حال چوب چندین نقطه ضعف نیز دارد. در مقطع عرض دارای خواص متفاوت از جهات مختلف دارد. هم چنین چوب دارای قابلیت پوسیدن و اشتعال می باشد. چوب سنگین تر معمولا مقاوم تر می باشد و بار بیشتری را تحمل می کند. قابلیت هدایت حرارتی چوب کم می باشد و به همین دلیل عایق حرارتی مناسبی می باشد.
بسیاری از بناهای چوبی در سراسر دنیا در برابر عوامل مختلف محیطی و طبیعی از جمله شرایط اقلیمی و نیرو های جانبی از جمله زلزله و باد مقاومت و پایداری بسیار خوبی از خود نشان دادند. در هر صورت مشکلات پایه ای در زمینه استفاده از این نوع مصالح سبک به ویژه در زمینه سازه ای وجود دارد. هر چند که سایر کشور ها تجربه های موفقی در زمینه استفاده از این نوع مصالح داشته اند .

سبک سازی ساختمان با کاهش وزن نمای ساختمان

پس از اسکلت ساختمان، بخش‌هایی مانند نمای ساختمان، تزیینات داخلی ساختمان هم بخش‌هایی می باشند که می‌توان با استفاده از روش‌های نوین با کم کردن وزن آن‌ها، به سبک سازی کلی ساختمان پرداخت. استفاده از سیمان، سنگ، آجر و … در اجرای نمای ساختمان باعث بالا رفتن وزن ساختمان می گردد. برای سبک کردن وزن نمای ساختمان می‌توان از نما فوم‌ها استفاده نمود. استفاده از فوم به جای سقف کاذب، کنف، گچبری و تزیینات دیگر هم یکی از روش‌های سبک سازی ساختمان می باشد، گرچه سهم کمی در این عمل را به عهده دارد.

روش های نوین سبک سازی ساختمان

قیل از انجام سبک سازی ساختمان باید عوامل سنگین شدن سازه ها را مورد بررسی قرار داد و آن ها را با رعایت موازین و استانداردهای مربوطه به حد مجاز خود کاهش داد. بر همین اساس می توان با مشاوره متخصصین فنی و مهندسان مشاور، بهره گیری از مصالح سبک، پیاده سازی روش های نوین و تبعیت از استاندارد های مربوطه گامی در این راستا برداشت. از جمله روش های نوین مهندسی کاهش وزن ساختمان ها می توان به روش های زیر اشاره کرد:

• تغییر هندسه ساختمان
• انتخاب صحیح و اصولی مواد اولیه ساخت و ساز
• چینش دقیق المان ها
• پایین آوردن میزان بارهای ثقلی
• بررسی خطرات ناشی در منطقه عمرانی و آنالیز محیط جغرافیایی

قیمت سبک سازی ساختمان

قیمت هر متر مربع سبک سازی ساختمان بر اساس فعالیت های مهندسین ناظر و با توجه به میزانی که وزن ساختمان تقلیل می باید، تخمین می گردد. از طرفی قابل ذکر است در کاهش وزن ساختمان همواره باید موازین و آیین نامه های ساختمانی رعایت شود و حتما از متخصصین این کار کمک گرفته شود، چرا که پیاده سازی غیر اصولی نه تنها موجب مقاومت در برابر زلزله نخواهد شد بلکه پایداری ساختمان را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

با توجه به اینکه در پیاده سازی سازه با استفاده از قالب های از پیش ساخته، قالب به طور مستقیم و بدون واسطه روی فونداسیون اجرا می گردد توجه به برخی نکات الزامی می باشد تا علاوه بر کیفیت، وزن سازه نیز از حد مطلوب فراتر نرود. سطوح فونداسیون باید کاملا صاف و بدون اعوجاج بوده تا علاوه بر قرارگیری صحیح قالب، وزنی اضافی متحمل نشود، بر همین اساس با تراز کردن قالب فلزی یا چوبی می توان در این راستا اقدام نمود. در بعضی موارد که ضخامت دیوارهای باربر بسیار کم می باشد باید دقت نمود محور میلگردهای انتظار در یک راستا بوده و کاملا دقیق پیاده سازی گردد، برای بررسی این مورد باید از ریسمان کمک گرفت و راستای مقاطع را نیز بررسی نمود.

سخن آخر

سبک سازی ساختمان یکی دغدغه‌های اصلی کشورهای زلزله‌خیز مانند ایران است. سبک سازی ساختمان علاوه بر کاهش خطرات جانی و مالی به کاهش هزینه‌ها و صرفه جوی در انرژی هم می‌انجامد. از طرفی هم سبک سازی ساختمان باعث کاهش آسیب به محیط زیست و از بین رفتن زیست بوم‌های بسیاری از جانداران کمک می گردد.