شومینه و انواع آن

شومینه یا هیمه سوز  با ساختاری معماری درون دیوار برای نگه‌داشتن آتش و سیستم گرمایشی است. در پیدایش کارایی اصلی شومینه گرمادهی و حتی در مواردی محلی مخصوص پخت و پز بود که در این به اصطلاح باکس آتش در آتش دان قرار می گرفت و بوسیله یک دودکش گاز ها و ذرات ناشی از سوخت هیزم به بیرون هدایت می گردید. البته به مرور زمان و با تغییر سلیقه و پیشرفت معماری کارایی شومینه ها کمتر و به زیبایی آن به عنوان یک آیتم لوکس در دکوراسیون داخلی منزل وجه بیشتری گردید به عنوان مثال محل قرار گیری شومینه در یک پلان و همچنین پوشش دیوار های مجاور و پوشاننده آن و نیز دکور کنسول بوجود آمده در اثر ساخت آن همگی نقش کلیدی در طراحی و ساخت یک شومینه ممتاز خواهند بود. در صورت نیاز پیش از هر طرحی مقررات طراحی دودکش را در خصوص طراحی مطالعه بفرمایید.

انواع شومینه و تقسیم بندی های متفاوت آن بر اساس نوع سوخت، شکل ظاهری و روش نصب و سبک توضیحاتی ارائه گردیده است. نقش شومینه در دکوراسیون داخلی، عامل مهمی است که به اندازه عنصر گرم کنندگی محیط در انتخاب انواع شومینه باید در نظر گرفته شود. 

نقش شومینه های داخل ساختمان بیش از گرم کردن محیط، تاثیر گذاری در دکوراسیون داخلی است. انواع متفاوتی از شومینه وجود دارد، اما به طور کلی شومینه بر اساس سوخت و متریال، ظاهر و شکل، روش نصب و سبک تقسیم بندی می شود. با توجه به تمام این عوامل، یکی از انواع شومینه بر اساس مصالحی که از خارج شومینه را پوشش می دهند و بر اساس چیدمان فضا از نوع مدرن، معاصر و یا کلاسیک انتخاب می شود.

 

شومینه ها را میتوان در دو حالت دسته بندی کرد:

  • تکنولوژی ،کارایی و سیستم حرارتی آن مانند : شومینه های چوبی (استفاده از هیزم) ، شومینه های گازی ، شومینه هایبا سوخت ژلاتین و… 
  • محل قرار گیری و به نوعی اصول طراحی شومینه : شومینه های دیواری ، شومینه های وسط ، شومینه های معلق و …

انواع شومینه از نظر سوخت

انواع شومینه، عنصر دکوراتیو گرم کننده فضا، از نظر سوخت به انواع زیر تقسیم می شود، که توضیحات هر کدام به اختصار آورده شده است:

  • شومینه هیزمی
  • شومینه برقی
  • شومینه الکی
  • شومینه ژل سوز

شومینه هیزمی (شومینه چوبی)

یکی از قدیمی ترین انواع شومینه، شومینه هیزمی یا همان شومینه چوبی است که در آن از سوزاندن چوب برای تولید حرارت و ایجاد گرما استفاده می شود. گرمای ایجاد شده از شومینه هیزمی تا حدی قابل کنترل نیست و مانند دیگر سوخت ها امکان کم یا زیاد کردن شعله و گرما تنها با کم یا زیاد کردن هیزم امکان پذیر است. بزرگترین مشکل در شومینه های هیزمی، هزینه تعمیر و نگهداری بالا است و همچنین شومینه های هیزمی باعث ایجاد دوده در فضا می شوند و نیاز به تمیز کردن مداوم فضای اطراف دارند. با این وجود شومینه چوبی به دلیل ایجاد فضای دلپذیر و آرامش بخش جز محبوبترین انواع شومینه است.

طراحی محلی به انوان دپوی هیزم در کنار این نوع شومینه ها و البته به دور از محل آتشدان زیبایی بیشتری به این نوع شومینه ها خواهد بخشید.

شومینه هیزمی
تولید حرارت از طریق سوزاندن چوب در شومینه هیزمی

شومینه گازی

شومینه گاز سوز یکی از انواع شومینه است که ممکن است هنگام استفاده، احساسی مشابه با شومینه چوبی ندهد، اما شومینه های گازسوز دوده ایجاد نمی کنند و حرارت بیشتری دارند. گرما و حرارت ایجاد شده توسط شومینه گازی با کم یا زیاد کردن مقدار گاز قابل کنترل است و هزینه گاز مصرفی نسبت به دیگر انرژی ها کمتر و اقتصادی است. همچنین ساخت و نصب راحت، می تواند شومینه گازی را جایگزین شگفت انگیزی برای شومینه های سنتی چوب سوز قرار دهد. آنچه باید در استفاده از شومینه های گازی در نظر گرفته شود این است که در بیشتر موارد سوخت گاز شفاف است، اما هنوز هم خطر انتشار آلاینده ها وجود دارد.

هرچند که برخی طراحان با طراحی مخزن هیزم دکوری سعی در دادن حس قدیمی آن به افراد بوده اند.

شومینه گازی

مصرف کمتر انرژی و تولید حرارت بیشتر با استفاده از سوخت گاز 

شومینه الکل سوز

شومینه هایی که از سوزاندن اتانول استفاده می کنند، به دلیل عدم نیاز به هواکش، نصب بسیار آسانی دارند. تنوع زیاد شومینه های اتانولی باعث شده است که با هر دکور و بودجه ای طراحی شوند. شومینه الکلی تمیز و بی بو بوده و هیچ گونه دوده ای ایجاد نمیکند. این شومینه ها قطعا گرمایی مانند نمونه های مشابه گاز سوز و یا هیزمی فراهم نمی کنند، اما با محیط زیست سازگارترند.

 برخی از این نوع شومینه‌ها به‌صورت پرتابل هستند؛ یعنی امکان جابه‌جایی دارند و نیازی به نصب در جایی ثابت ندارند.

 

شومینه الکل سوز

عدم نیاز به دودکش در شومینه اتانول

شومینه برقی

شومینه های برقی یا الکتریکی به سرعت در حال تبدیل به محبوبترین شومینه ها از نظر نوع سوخت می باشند.  شومینه الکتریکی توسط برق و با گرم کردن فنرهای داخلی تولید حرارت می کند. شعله ایجاد شده در شومینه الکتریکی ساختگی است. این شعله ساختگی مانند یک شعله واقعی بنظر می رسد و احساسی مشابه با آن ایجاد می کند.

شومینه های برقی دارای قابلیت تنظیم هستند. اگر دمای محیط بالا رود و گرما بیشتر از حد مورد نیاز شود ، شومینه برقی با امکان خاموش کردن و یا کنترل میزان حرارت ، تعادل دمایی محیط را فراهم می کند. این در حالی است که شعله ساختگی شومینه باقی می ماند. همچنین بیشتر شومینه های برقی دارای یک کنترل از راه دور برای روشن و خاموش کردن شومینه و یا کنترل حرارت هستند.

شومینه های برقی مقرون به صرفه ترین گزینه در میان انواع شومینه ها هستند. نصب شومینه برقی نسبتا آسان است. یکی دیگر از مزیت های این نوع از شومینه ها این است که بر خلاف شومینه های چوبی و گازی نیازی به تعمیر و نگهداری معمول مانند بریدن چوب ، تمیز کردن دودکش یا بازرسی خط گاز ندارند.

شومینه‌های الکتریکی گرمای مطبوعی دارند (وزش باد گرم) اما ایرادی که دارند مصرف الکتریسیته زیاد و درنتیجه هزینه‌های پرداختی برای قبض برقتان زیاد خواهد بود و از سوی دیگر شما شعله‌های زیبا و طبیعی آتش را نمی‌بینید.

شومینه های برقی

شعله ساختگی و حرارت قابل کنترل در شومینه برقی

شومینه ژل سوز

شومینه های ژل سوز بسیار کمتر از شومینه های برقی و یا گازسوز رایج هستند، اما از مزایایی برخوردارند. اولین مزیت، سهولت در نصب آنهاست. تمام نیاز یک شومینه ژل سوز، پر شدن آن با سوخت ژل است. در واقع هیچ نیازی به هواکش، خطوط، لوله ها یا سیم های برق نیست. این شومینه ها به اندازه کافی قوی هستند که به راحتی قابل نصب بر روی دیوار باشند. در شومینه های ژل سوز شعله، واقعی است. از طرف دیگر ترکیب نوع سوخت و شعله موجب خروجی گرمای کم می شود. در واقع نمی توان به عنوان منبع اصلی حرارت به سوخت ژلی تکیه کرد. همچنین قوطی های سوخت ژلی مورد نیاز برای استفاده در شومینه ژل سوز می تواند گران باشد.

شومینه ژل سوز

انواع شومینه از نظر شکل ظاهری و روش نصب

پس از انتخاب نوع سوخت مناسب برای شومینه، متناسب با نیاز ها و اولویت ها، نوبت به انتخاب گزینه مناسب نصب شومینه با توجه به ظاهر آن می رسد. ظاهر شومینه، به عنوان یک عنصر تاثیر گذار در دکوراسیون، در نوع شومینه انتخابی دارای اهمیت زیادی است و می تواند یکی از معیار های طبقه بندی انواع شومینه باشد. از طرفی باید به این نکته توجه کرد که تمامی گزینه های نصب با تمام انواع سوخت شومینه سازگار نیستند، برای مثال شومینه چوب سوز برای نصب بر روی دیوار، بزرگ است. بنابراین پس از انتخاب نوع سوخت، هر دو عامل شکل و نحوه اجرا در انتخاب نوع مناسب از انواع شومینه دارای اهمیت هستند. انواع شومینه از نظر شکل ظاهر و نحوه اجرا عبارتند از:

  • شومینه سنتی
  • شومینه ایستاده
  • شومینه دیواری
  • شومینه تو کار
  • شومینه رو میزی
  • شومینه معلق
  • شومینه دو طرفه
  • شومینه محفظه شیشه ای
  • کوره چوب سوز
  • شومینه طاقچه دار
  • شومینه دیوار تلویزیون

طراحی معماری و دکوراسیون

شومینه سنتی

شومینه سنتی با کوره فولادی از سنگ یا آجر ساخته شده و از سوخت چوب و برای تهویه از یک دودکش استفاده می کند .به طور معمول، شومینه سنتی در داخل فضایی که از ابتدا برای آن در نظر گرفته شده است نصب می شود. شومینه سنتی گران ترین گزینه برای نصب شومینه است.

شومینه سنتی

شومینه سنتی تشکیل شده از سنگ و آجر

شومینه ایستاده

شومینه های مستقل ایستاده یکی از انواع شومینه هستند که از نظر ظاهری مشابه با شومینه های سنتی ساخته شده اند و دارای یک طاقچه نیز می باشند. بسته به نوع سوخت مورد استفاده، نحوه نصب شومینه ایستاده متفاوت است. شومینه ایستاده می تواند به شکل کاملا آزاد و یا متصل به دیوار و یا سقف (برای تهویه) بکار رود. محل قرار گیری شومینه های ایستاده آزاد می تواند بسته به خواست و نیاز تغییر داده شود.

شومینه ایستاده

شومینه دیواری

انواع شومینه دیواری امکان نصب داخل یا روی دیوار و تأمین هر سه نیاز گرمادهی، زیباسازی فضا و استفاده بهتر از آن را دارند، بنابراین برای خانه ها و آپارتمان های کوچک گزینه نصب مناسبی از انواع شومینه هستند. شومینه های دیواری از چدن یا فولاد ساخته شده اند. نمونه های نصب شده بر روی دیوار آن ها می توانند بسته به نیاز از اتاقی به اتاق دیگر منتقل شوند. شومینه های دیواری در شکل ها، سبک ها و اندازه های متفاوتی بکار می روند. این ویژگی باعث می شود در بسیاری از موارد، شومینه دیواری را به عنوان نقطه کانونی برای ایجاد یک کانون جذاب در اتاق استفاده کنند.

شومینه های نصب شده در دیوار بسته به سوخت مورد استفاده به دو نوع تقسیم می شوند؛ متصل به دودکش و غیر متصل. شومینه های دیواری که دارای محفظه باز آتش و دودکش هستند به دلیل بهبود بهره وری سوخت و خروج کمتر گرما و ایجاد یک شومینه کانونی، از محبوبیت بیشتری برخوردارند.

شومینه دیواری

استفاده بهینه از فضا با نصب شومینه دیواری

شومینه توکار

در شومینه توکار، یک شومینه جدید در داخل شومینه سنتی از پیش ساخته شده قرار می گیرد و موجب بهره برداری بیشتر و ارتقای آن می شود. با بکار بردن شومینه برقی، گازی، ژل سوز و یا الکلی در داخل شومینه چوبی سنتی که دارای دهانه بازی است، می توان یک شومینه چوبی با نیاز به نگهداری زیاد را به یک شومینه کم مصرف با نگهداری کم تبدیل کرد. در واقع شومینه توکار، تلفیقی از شومینه سبک سنتی و مدرن است.

شومینه توکار

قرار گیری شومینه توکار داخل پذیرایی

شومینه رومیزی

شومینه های رومیزی شومینه های بسیار سبکی هستند که در اندازه های متفاوت و تنظیمات مختلف بکار می روند. شومینه رومیزی ، به خصوص مدل های کوچکتر آن ، به راحتی قابل حمل و انتقال است. بنابراین هنگامی که به هر هدفی نیاز به جابجایی وسیله ای با آنها یا قرار دادن شومینه در اتاق دیگر باشد ، می توان به آسانی اینکار را انجام داد. بیشترین دلیل استفاده از شومینه رومیزی ایجاد یک نقطه کانونی چشم نواز در حین گرم کردن فضای اطراف است. شومینه رومیزی بیشتر با سوخت اتانولی بکار می رود.

شومینه رومیزی

شومینه معلق

شومینه معلق از انواع شومینه مدرن است که با اتصال به سقف طبقه و یا دیوار ، بدون اینکه جلوی دید را بگیرد اتاق را گرم می کند و در هر قسمتی قابل نصب است. شومینه معلق یا شومینه آویزان بیشتر با پوشش فولادی و به شکل گرد بکار می رود و فضای کمی را اشغال می کند. شومینه معلق به دلیل غیر منتظره بودن آن بسیار چشم نواز و آرامش بخش است.

شومینه معلق

شومینه دو طرفه

شومینه دو طرفه یا شومینه دو وجهی نیز از انواع شومینه مدرن است که باعث می شود دو اتاق و یا دو وجه مختلف از یک اتاق بتوانند همزمان از آن لذت ببرند. و در این حالت شومینه فضایی جداگانه به عنوان بخش دکوراتیو و گرمایی ، اشغال نمیکند و در عین جدا کردن دو فضا باعث زیبایی و ایجاد گرمایش می شود.

شومینه دوطرفه

شومینه شیشه ای

این نوع شومینه بجای درباز بودن ، محصور می باشد. شومینه شیشه ای دارای یک پنل شیشه ای است که باعث زیبایی بیشتر فضا شده و به افراد امکان لذت بردن در حین تماشای آن را می دهد. در شومینه شیشه ای محصور ، گرمای کمتری از طریق دودکش به بیرون می رود و این امر موجب گرم تر شدن محیط داخل می شود.

شومینه شیشه ای

خروج کمتر گرما از طریق دود کش در شومینه محفظه شیشه ای

کوره چوب سوز

اگرچه کوره چوب سوز یا همان منقل آتش داخل سالنی از نظر فنی شومینه محسوب نمی شود ، اما جایگزینی است که با سوختن چوب ، بدون نیاز به شومینه ، امکان گرم کردن محیط را فراهم می کند. با این وجود به لوله برای خارج کردن دود از طریق دودکش نیاز خواهد بود.

شومینه کوره سوز

شومینه طاقچه دار

طاقچه شومینه یک چارچوب تزئینی است که اغلب در اطراف یک شومینه یافت می شود. با وجود اینکه یک شومینه لزومی به داشتن طاقچه ندارد، اما شومینه های ایستاده و همچنین شومینه های دیواری اغلب از طاقچه شومینه استفاده می کنند. شومینه های دارای طاقچه، نوعی شبیه سازی شومینه های هیزمی می باشند اما مانند شومینه های هیزمی الزامی به داشتند تهویه و یا دودکش ندارند. طاقچه شومینه علاوه بر اینکه می تواند برای دکوراسیون و قرار گیری وسایل تزئینی به کار رود، ترکیبی از ظرافت شومینه مدرن و شومینه سنتی را ارائه می دهد.

شومینه طافچه دار

شومینه دیوار تلویزیون

میز پایه و یا دیوار بعضی از تلویزیون ها با شومینه برقی مجهز شده اند که آن ها را شومینه تلویزیونی می نامند. این طراحی، موجب ترکیب دو بخش مهم از وسایل بکار رفته در داخل ساختمان می گردد. این ایده طراحی زمانی کامل است که گرما و سرگرمی با هم رقابت نکنند.

شومینه تلویزیون

بکار بردن شومینه برقی زیر تلویزیون و ایجاد میز تلویزیون شومینه ای