1-1. فهرست بهای واحد پایه رشته ساخت و ترمیم قنات ها که به اختصار فهرست بهای قنات نامیده می شود، شامل این دستورالعمل کاربرد، کلیات، مقدمه فصل ها، شرح و بهای واحد ردیف ها و پیوست های فهرست بها به شرح زیر است:

پیوست 1) مصالح پای کار.

پیوست 2) شرح اقلام هزینه های بالاسری

پیوست 3) دستورالعمل تجهیز و برچیدن کارگاه

پیوست 4) کار های جدید

پیوست 5) تعاریف و مفاهیم قنات

2-1. حوزه شمول نظام فنی و اجرایی کشور و دامنه کاربرد آن طرح ها و پروژه های سرمایه گذاری تمامی دستگاه های اجرایی موضوع ماده (160) قانون برنامه چهارم و یا ماده ( 222 ) قانون برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، و طرح ها و پروژه های سرمایه گذاری مشارکتی آنان با بخش خصوصی می باشد.

2. نحوه برآورد هزینه اجرای کار و تهیه فهرست بها و مقادیر

1-2. شرح ردیف های این فهرست بها، به نحوی تهیه شده است که اقلام عمومی کارهای رشته ساخت و ترمیم قنات را زیر پوشش قرار دهد. در مواردی که مشخصات فنی و اجرایی ویژه ای مورد نیاز کار باشد، که اقلام کارهای آن با شرح ردیف های این فهرست بها تطبیق نکند، شرح ردیف مناسب برای آن اقلام، تهیه و در انتهای گروه مربوط، با شماره ردیف جدید درج می شود. این ردیف ها، با علامت ستاره مشخص شده و به عنوان ردیف ستاره دار نامیده می شوند. لازم است مشخصات فنی اقلام ستاره دار در دفترچه مشخصات فنی خصوصی درج شود. بهای واحد ردیف های ستاره دار، با روش تجزیه قیمت و بر اساس قیمت های دوره مبنای این فهرست، محاسبه و در برابر ردیف مورد نظر درج می شود. هرگاه دستورالعملی برای پرداخت ردیف های ستاره دار مورد نیاز باشد، متن لازم تهیه و به انتهای مقدمه فصل مربوط با شماره جدید اضافه می گردد.

2-2. در این فهرست بها، به منظور سهولت دسترسی به ردیف های مورد نیاز و امکان درج ردیف های جدید در آینده، ردیف های هر فصل با توجه به ماهیت آن ها، به گروه ها یا زیر فصل های جداگانه ای با شماره مشخص تفکیک شده است. شماره ردیف های فهرست بها، شامل شش رقم است که به ترتیب از سمت چپ، دو رقم اول شماره فصل، دو رقم بعدی شماره گروه یا زیر فصل، و دو رقم آخر، به شماره ردیف در هر گروه یا زیر فصل اختصاص داده شده است. فصل دوازدهم (کارهای دستمزدی)، برای کارهایی پیش بینی شده است که مصالح آن ها توسط کارفرما تأمین می شود و ردیفی برای آن در فصل های این فهرست بها پیش بینی نشده است. هنگام تهیه برآورد، ردیف کارهای دستمزدی مورد نظر (ستاره دار)، به صورت دستمزد اجرای کار مطابق بند 2-1 تهیه و در فصل یاد شده درج می گردد.

3-2. برای هر یک از اقلامی که در کلیات یا مقدمه فصل ها، بهای آن ها به صورت درصدی از بهای واحد ردیف یا ردیف هایی، یا روش دیگر، تعیین شده است، باید ردیف جداگانه ای با شماره و شرح مناسب در گروه مربوط پیش بینی شود و بهای واحد آن که به روش تعیین شده محاسبه می گردد، در مقابل ردیف یاد شده درج شود. در این حالت این اقلام ردیف های پایه محسوب می شوند.

4-2. بهای واحد ردیف هایی که شرح آن ها در این فهرست بها موجود است، اما بدون بهای واحد هستند، به روش تعیین شده در بند 2-1 تعیین می شوند و این اقلام نیز اقلام ستاره دار محسوب می شوند.

5-2. شرح و بهای واحد ردیف های غیرپایه موضوع بند 2-1 (اقلام ستاره دار)، و بهای واحد ردیف های غیرپایۀ موضوع بند 2-4، باید هنگام بررسی برآورد هزینه اجرای کار، به تصویب دستگاه اجرایی برسد.

6-2. در کارهایی که از طریق مناقصه عمومی واگذار می شود، چنانچه جمع مبلغ برآورد ردیف های ستاره دار، نسبت به جمع مبلغ برآورد ردیف های فهرست بها (پایه و غیرپایه ) بدون اعمال هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، در این رشته، بیشتر از سی ( 30 ) درصد باشد، لازم است دستگاه اجرایی قبل از انجام مناقصه، شرح و بهای واحد تمامی ردیف های ستاره دار در آن رشته را، پس از تصویب، همراه با تجزیه قیمت مربوط، به دبیرخانه شورای عالی فنی، در سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال دارد تا پس از رسیدگی و تصویب توسط شورای عالی فنی (بر اساس دستورالعمل نحوه تهیه و تصویب ردیف های ستاره دار)، ملاک عمل قرار گیرد. در کارهایی که از طریق مناقصه محدود یا ترک تشریفات مناقصه واگذار می شوند، سقف یاد شده به ترتیب پانزده ( 15 ) و ده ( 10 ) درصد خواهد بود.

7-2. هنگام تهیه برآورد، به جمع بهای واحد ردیف های این فهرست بها و ردیف های غیر پایه مربوط به آن، ضریب ها و هزینه های زیر، طبق روش تعیین شده در بند 2-8، اعمال می شود.

1-7-2. ضریب بالاسری طرح های عمرانی برای کارهایی که به صورت مناقصه واگذار می شوند، برابر 1.30، و برای کارهایی که به صورت ترک تشریفات مناقصه (و یا عدم الزام به برگزاری مناقصه) واگذار می شوند، برابر 1.20 می باشد. ضریب بالاسری طرح های غیرعمرانی برای کارهایی که به صورت مناقصه واگذار می شوند، برابر 1.41، و برای کارهایی که به صورت ترک تشریفات مناقصه (و یا عدم الزام به برگزاری مناقصه) واگذار می شوند، برابر 1.30 می باشد. شرح اقلام ضریب بالاسری به عنوان راهنما در پیوست 3 درج شده است.

2-7-2. ضریب منطقه ای مطابق آخرین دستورالعمل ابلاغی در زمان برآورد اجرای کار.

8-2. برای برآورد هزینۀ اجرای هر کار، مقادیر اقلام آن، بر اساس نقشه های اجرایی و مشخصات فنی، محاسبه شده و بر حسب ردیف های این فهرست بها و ردیف های غیرپایه مربوط، اندازه گیری می شود. فهرستی که شامل شماره، شرح، واحد، بهای واحد، مقدار و مبلغ ردیف ها است، تهیه می شود. در این فهرست، مبلغ هر ردیف، حاصل ضرب مقدار در بهای واحد آن ردیف است. از جمع مبلغ ردیف های مربوط به هر فصل، مبلغ فصل، و از جمع مبالغ فصل ها، جمع مبلغ ردیف های فهرست بها برای کار مورد نظر، به دست می آید، سپس ضریب بالاسری و ضریب منطقه ای، به جمع مبلغ ردیف ها ضرب شده که نتیجه برآورد هزینۀ اجرای کار خواهد بود. به مدارک یاد شده، کلیات، مقدمۀ فصل ها و پیوست های 4 و 3،2،1 ضمیمه شده، مجموعه تهیه شده، به عنوان فهرست بها و مقادیر کار، یا برآورد هزینۀ اجرای کار، نامیده می شود.

3. در کارهایی که برای برآورد هزینه اجرای آن ها، بیش از یک رشته فهرست بهای پایه مورد نیاز است، فهرست بها و مقادیر یا برآورد هزینه اجرای هر بخش از کار که مربوط به یک رشته است، طبق دستورالعمل کاربرد فهرست بهای پایه رشته مربوط به طور جداگانه تهیه می شود. فهرست بها و مقادیر یا برآورد هزینه اجرا که به این ترتیب برای بخش های مختلف کار تهیه می شود، همراه با برگ خلاصه برآورد که برآورد بخش های مختلف کار به تفکیک و به صورت جمع نیز در آن منعکس است، به عنوان فهرست بها و مقادیرکار منضم به پیمان (برآورد هزینه اجرای کار)، نامیده می شود.

4. مهندس مشاور یا واحد تهیه کننده برآورد باید، مشخصات کامل مصالح و تجهیزات و منبع تهیه آن ها و به طور کلی هر نوع اطلاعاتی درباره آن ها را، که از نظر قیمت مؤثر بوده و لازم است پیمانکار برای ارایه پیشنهاد قیمت نسبت به آن آگاهی داشته باشد، تهیه و در مشخصات فنی خصوصی پیمان درج کند.

5. برای سهولت مشاهده تغییرات به عمل آمده در این فهرست نسبت به فهرست سال 1398، سعی شده است حتی الامکان در زیر موارد اصلاحی، علامت گذاری شود. برای مواردی که ممکن است علامت گذاری از قلم افتاده باشد، مسوولیت همچنان متوجه استفاده کنندگان است.

1.مفاد کلیات، مقدمه فصل ها و شرح ردیف ها، اجزای غیر قابل تفکیک و مکمل یکدیگر هستند.

2. شرح ردیف ها و شرح درج شده در مقدمه فصل ها و کلیات، به تنهایی تعیین کننده مشخصات کامل کار نیست، بلکه بهای واحد هر یک از ردیف ها، در صورتی قابل پرداخت است که کار، طبق نقشه و مشخصات فنی انجام شود و با مشخصات تعیین شده در این فهرست بها و ردیف مورد نظر مطابقت داشته باشد.

3. قیمت های این فهرست بها، متوسط هزینۀ اجرای کارهای مربوط به رشته ساخت و ترمیم قنات بوده و شامل هزینه های تامین و به کارگیری نیروی انسانی، ماشین آلات و ابزار و همچنین تامین مصالح مورد نیاز، شامل تهیه، بارگیری، حمل و باراندازی مصالح، جابه جایی مصالح در کارگاه، اتلاف مصالح، و به طور کلی، اجرای کامل کار است. هزینه آزمایش و راه اندازی (بر حسب مورد)، در بهای واحد ردیف های این فهرست بها پیش بینی شده است.

4. قیمت های این فهرست بها، قیمت های کاملی برای انجام کار، طبق نقشه و مشخصات فنی است. هیچ گونه اضافه بهایی بابت پراکندگی کار، سختی زمین، عمق یا ارتفاع، تعبیۀ سوراخ، بارگیری، حمل، باراندازی و کیفیات دیگر که اجرای کار را مشکل تر یا مخصوص کند، جز آنچه به صراحت در این فهرست بها برای آن بها یا اضافه بها پیش بینی شده است، قابل پرداخت نیست.

5. مبلغ مربوط به ضریب های منطقه ای و بالاسری، در صورتی که در برآورد هزینه اجرای کار منضم به پیمان، منظور شده باشد، قابل پرداخت است. به عبارت دیگر در صورت عدم پیش بینی این ضریب ها یا هزینه ها در برآورد، مبالغ مربوط به آن قابل پرداخت نمی باشد.

6. با نتیجه گیری از مقایسه فصل های این فهرست بها با یکدیگر، یا مقایسه این فهرست بها با فهرست های دیگر، یا مقایسه آن با قیمت های روز یا استناد به تجزیه قیمت، یا هر نوع مقایسه دیگر، وجه اضافی بجز آنچه به صراحت تعیین شده است، قابل پرداخت نیست.

7. در هر بخش از این فهرست بها که دستورالعملی برای نحوه برآورد داده شده است، مفاد آن تنها برای مرحلۀ برآورد، نافذ خواهد بود.

8. منظور از مشخصات فنی در این فهرست بها، مشخصات فنی عمومی قنات و بر حسب مورد، مشخصات فنی خصوصی پیمان، مشخصات تعیین شده در نقشه های اجرایی و دستور کارهاست.

9. در ردیف هایی که نوع سیمان مشخص نشده است، منظور سیمان پرتلند نوع 1 است.

10. نوع و میزان مصالح مورد نیاز برای ساخت ملات های نامبرده شده در این فهرست بها، طبق جدول بند 18 است.

11. هزینه بارگیری، حمل و باراندازی مصالح در قیمت ردیف های این فهرست بها منظور شده است. هزینه حمل بیش از آن، تنها برای مواردی که در مقدمه فصل ها تعیین شده است، برحسب مورد، از ردیف های فصل عملیات خاکی با ماشین یا فصل حمل و نقل پرداخت می شود.

12. نمونه یا کاتالوگ فنی مصالح و تجهیزات مورد نیاز، باید از نظر تطبیق با مشخصات فنی، قبل از سفارش به تایید مهندس مشاور برسد.

13. اندازه گیری کارها، بر اساس ابعاد کارهای انجام شده که طبق ابعاد درج شده در نقشه های اجرایی، دستور کارها و صورت مجلس هاست، با توجه به مفاد کلیات و مقدمه فصل ها صورت می گیرد. در مواردی که روش ویژه ای برای اندازه گیری در این فهرست بها پیش بینی شده است، اندازه گیری به روش تعیین شده انجام می شود. در فصل های مربوط به لوله گذاری که واحد آن متر طول پیش بینی شده برای اندازه گیری مقادیر آن، طول خط نصب شده، شامل لوله، اتصالی ها، متعلقات و شیرها در محور مسیر لوله گذاری ملاک عمل قرار می گیرد.

14. عملیاتی که پس از انجام کار پوشیده می شود و بازرسی کامل آن ها بعدا میسر نیست، مانند پی کنی ها، نصب میلگرد، باید مطابقت آن ها با نقشه های اجرایی، مشخصات فنی و دستور کارها، حین اجرای کار و قبل از پوشیده شدن، با مهندس مشاور، صورت جلسه شوند.

15. مصالح پای کار، مطابق پیوست 1، در صورت وضعیت های موقت منظور و پرداخت می شود.

16. محل استقرار دستگاه های تولید مصالح سنگی بتن و فیلتر و همچنین دستگاه های بتن ساز، باید به تایید مهندس مشاور و تصویب کارفرما برسد.

17. در ردیف هایی که به صورت اضافه بهای اجرای کار زیر تراز آب زیرزمینی پیش بینی شده است، شامل هزینه های کندی پیشرفت کار در محیط آبدار و تخلیه آب با تلمبه موتوری است و در صورتی پرداخت می شود که لزوم استفاده از تلمبه موتوری یا وسیله مشابه آن به تایید مهندس مشاور برسد و پس از انجام کار صورت مجلس شود. ردیف های یاد شده به آن قسمت از عملیات که زیر تراز آب زیرزمینی انجام شود، تعلق می گیرد.

18. مبنای محاسبه اضافه بهای عمق در اجرای عملیات داخل قنات، فاصله بین دو میله تا سطح زمین به صورت غیر مستقیم محاسبه می شود. به عبارت دیگر مبنای محاسبه عمق، میانگین عمق و میله چاه خواهد بود.

19. جدول زیر مقدار سیمان مورد استفاده در انواع ملاتها را مشخص می نماید.

20. چنانچه آبدهی قنات در زمان اجرای عملیات در داخل کوره قنات، بیش از 10 لیتر در ثانیه باشد، به ازای هر 5 لیتر مازاد بر 10 لیتر اول، 0.3 درصد به قیمت ردیف عملیاتی که در کوره قنات انجام می شود، اضافه می شود. (برای کسر 5 لیتر قیمت کسر نخواهد شد و محاسبه آبدهی میانگین آبدهی قبل و بعد انجام عملیات خواهد بود، که باید به تایید مشاور و تصویب کارفرما برسد.

21. چنانچه در زمان اجرای عملیات در داخل کوره قنات، دمای آب قنات کمتر از 8 درجه سانتی گراد باشد، به ازای هر درجه کمتر، به میزان 0.2 درصد به قیمت تمامی ردیف های عملیاتی که در کوره قنات انجام می شود، اضافه می شود.

22. این فهرست بها، بر مبنای قیمت های سه ماهه چهارم سال 1398، محاسبه شده است.

مقدمه

1.قیمت ردیف 010101 به سطوحی که مشمول خاکبرداری، پی کنی، گودبرداری و کانال کنی می شوند و مصالح حاصل به مصرف خاک ریزی نمی رسد، تعلق نمی گیرد.

2. اجرای ردیف 010101 منوط به دستور کار مهندس مشاور است و پس از تنظیم صورت جلسه انجام کار آن با مهندس مشاور قابل پرداخت است.

3. در ردیف های ریشه کن کردن درخت ها، هزینه بریدن درخت پیش بینی نشده است و این هزینه، جداگانه از ردیف های مربوط پرداخت می شود.

4. بهای واحد عملیات تخریب در این فصل، برای هر ارتفاع، هر عمق به هر شکل و هر وضع است و به عنوان سختی کار، هزینه جداگانه ای به آن تعلق نمی گیرد.

5. هزینه جمع آوری و بارگیری و حمل مصالح حاصل از تخریب تا محل انباشت موقت در کارگاه و باراندازی، در قیمت ها منظور شده و در صورتی که طبق تشخیص مهندس مشاور لازم باشد مصالح تخریبی از محل انباشت موقت خارج شود، بهای بارگیری و حمل باراندازی آن طبق ردیف های مربوط به حمل، از فصل عملیات خاکی با ماشین، بر اساس حجم مصالح بارگیری شده در داخل کامیون، محاسبه و پرداخت می شود.

6. در ردیف های ریشه کن کردن درخت ها، تهیه خاک مناسب برای پرکردن جای ریشه به هزینه پیمانکار است و بهای جداگانه ای برای تهیه خاک پرداخت نمی شود، از این روی، پیمانکار باید این هزینه را در پیشنهاد قیمت خود منظور کند.

7. عملیات خاکی، به طور معمول باید به وسیله ماشین انجام شود. در مواردی که به علت کمی حجم عملیات خاکی یا محدودیت های محل اجرا، انجام عملیات خاکی با دست اجتناب ناپذیر باشد، هنگام تهیه برآورد، اقلام این نوع کارها با استفاده از ردیف های فصل عملیات خاکی با دست برآورد می شود. در صورتی که حجم عملیات خاکی با دست از میزان برآورد شده بیشتر شود، پرداخت حجم مقادیر افزایش یافته با قیمت های این فصل، تنها با تایید کارفرما مجاز می باشد.

8. عملیات خاکی که توسط دج بر انجام می شود و همچنین عملیات کوبیدن که توسط وسایل دستی یا غلطک ها و ویبراتورهای موتوری دستی (غیر خودرو یا کششی) انجام می شود نیز، عملیات خاکی دستی محسوب می شود.

9. حجم عملیات خاکی، بر اساس کار اجرا شده طبق نقشه و مشخصات، دستور کارها و صورت جلسه ها محاسبه می شود و از بابت تغییر حجم ناشی از نشست یا تورم یا کوبیدن مصالح، هیچ گونه پرداختی بعمل نخواهد آمد.

10. انواع زمین ها به صورت زیر طبقه بندی می شوند:

1-10. زمین های لجنی، زمین هایی هستند که عامل کار با وزن طبیعی خود به حدی در آن فرو رود که انجام عملیات به سهولت مقدور نباشد.

2-10. زمین های نرم، زمین هایی هستند که با بیل قابل برداشت باشند.

3-10. زمین های سخت، زمین هایی هستند که با کلنگ یا دج بر کنده شوند.

4-10. زمین های سنگی، زمین هایی هستند که برای کندن آن ها چکش های بادی، هیدرولیکی سنگ بری یا مواد منفجره نیاز باشد. زمین هایی که در آن قطعات معمولی سنگ (سنگ هایی که با وسایل دستی قابل جابجایی است) توأم با خاک یا مخلوط شن وماسه وجود داشته باشد، زمین سنگی تلقی نمی شوند.

11. طبقه بندی زمین پی ها، با تایید مهندس مشاور و طبقه بندی زمین در سایر عملیات خاکی، با تایید مهندس مشاور و تصویب کارفرما تعیین می شود.

12. در عملیات خاکی در سنگ و کلیه عملیات خاکی و حفاری پیمانکار ملزم به انجام هر نوع اقدام لازم به منظور تامین ایمنی و انجام عملیات حفاظتی است و پرداخت اضافی از این بابت صورت نخواهد گرفت.

13. برای مواردی که آبکشی با تلمبه دستی یا سایر وسایل دستی دیگر صورت می گیرد، هزینه ای پرداخت نخواهد شد.

14. نحوه پرداخت هزینه حمل خاک، به شرح زیر است:

1-14. در مورد خاک های حاصل از خاک برداری و پی کنی به خارج کارگاه یا به خاک ریزها، حجم خاکی که حمل می شود، طبق اندازه های محل کنده شده محاسبه می شود، هزینه های مربوط به افزایش حجم و تورم، در قیمت ها منظور شده و پرداخت دیگری از این بابت به عمل نخواهد آمد. تمام خاک های حاصل از موارد یاد شده، باید در خاک ریزها مصرف شود، عدم مصرف این خاک ها در خاک ریزها، یا حمل آن ها به خارج کارگاه در هر مورد از نظر مقدار و محل باراندازی، منوط به پیشنهاد مهندس مشاور و تصویب کارفرما و تنظیم صورت جلسه اجرایی است.

2-14. در مورد خاک های تهیه شده از محل قرضه (داخل یا خارج کارگاه) برای مصرف در خاک ریزها، حجم خاکی که حمل می شود، برابرحجم اندازه های محل مصرف در نظر گرفته می شود.

3-14. در مورد خاک های مصرفی در خاکریزها از محل خاک برداری و پی کنی، در شرایط یکسان از نظر نوع مواد، کوتاه ترین فاصله بین مرکز ثقل خاک ریز و خاک برداری، ملاک محاسبه و پرداخت بهای حمل خواهد بود.

15. ردیف های حمل درج شده در این فصل، برای خاک ها و مواد زاید که به خارج کارگاه حمل می شود یا در داخل کارگاه جابجا می شود، تنها یک بار پرداخت می شود، به عبارت دیگر، برای انباشتن (دپوکردن) و بارگیری مجدد پرداختی صورت نخواهد گرفت.

16. در صورت حمل مواد حاصل با وسایل دستی برای مسافت های بیش از 100 متر، ردیف 010701 قابل پرداخت نخواهد بود.

17. در مواردی که عملیات پی کنی با دست صورت می گیرد، بابت تسطیح و رگلاژ سطح خاک برداری شده پرداختی صورت نخواهد گرفت.

18. در ردیف های 010802 و 010803، بهای تهیه و حمل آب به هر فاصله منظور شده است.

در مواردی که بوته کنی همراه با کندن خاک به وسیله ماشین انجام می شود ردیف 010101 تعلق نمی گیرد.

مقدمه

1.در صورتی که در حفاری زیر سطح آب، تلمبه موتوری توسط کارفرما تامین شود، 10 درصد از قیمت ردیف 020401 کسر می شود.

2. در صورتی که در حفاری زیر سطح آب، برق یا موتور ژنراتور و تلمبه موتوری توسط کارفرما تامین شود، 15 درصد از قیمت ردیف کسر می شود.

3. در صورتی که در حفاری، کمپرسور توسط کارفرما تامین شود 20 درصد از قیمت ردیف 020401 کسر می شود.

در صورتی که به علت قلت حجم عملیات حفاری در سنگ، با تایید مشاور و تصویب کارفرما بجای کمپرسور یا چکش هیدرولیکی از وسایل دستی استفاده شود، 50 درصد به بهای ردیف 020301 اضافه می شود.

مقدمه

1.حجم عملیات خاکی، بر اساس کار اجرا شده طبق نقشه و مشخصات، دستور کارها و صورت جلسه ها محاسبه می شود و از بابت تغییر حجم ناشی از نشست یا تورم یا کوبیدن به استثنای آنچه که به صراحت یاد شده است، هیچ گونه پرداختی بعمل نخواهد آمد.

2. به قیمت های واحد این فصل هیچگونه بها یا اضافه بهایی مانند پروفیل سازی در خاک برداری و وجود محدودیت یا صعوبت در عملیات خاکی و مانند این ها (به استثنای آنچه که به صراحت یاد شده است)، تعلق نمی گیرد.

3. چنانچه خاک برداری، پی کنی و کانال کنی بیش از اندازه های درج شده در نقشه های اجرایی و دستور کارها انجام شود، پرکردن مجدد قسمت های اضافی با مصالح باکیفیت قابل قبول مهندس مشاور و در صورت لزوم کوبیدن آن، به عهده پیمانکار است و از این بابت وجهی پرداخت نخواهد شد.

4. در مواردی که برای اجرای پی سازی ها و احداث دیوارها، فاصله ای بین دیواره پی کنی و پی سازی لازم باشد که در نقشه های اجرایی پیش بینی نشده است، از هر طرف 50 سانتی متر به ابعاد پی کنی اضافه خواهد شد. این فاصلۀ اضافی بعد از اتمام عملیات، باید با مصالح مورد قبول مهندس مشاور پر و در صورت لزوم کوبیده شود و بهای آن بر اساس ردیف های مربوط، پرداخت گردد.

5. انواع زمین ها به صورت زیر طبقه بندی می شود:

1-5. زمین های لجنی زمین هایی هستند که وسایل کار با وزن طبیعی خود به حدی در آن فرو رود که انجام کار به سهولت مقدور نباشد.

2-5. زمین های نرم، زمین هایی هستند که انجام عملیات در آن به وسیله بولدوزر تا قدرت 150 قوه اسب و یا وسایل مشابه، بدون استفاده از ریپر عملی است.

3-5. زمین های سخت، زمین هایی هستند که انجام عملیات در آن به وسیله بولدوزر تا قدرت 300 قوه اسب و یا وسایل مشابه با استفاده از ریپر عملی است.

4-5. زمین های سنگی، زمین هایی هستند که برای کندن و یا استخراج آن، مصرف مواد سوزا و منفجره ضروری باشد و یا استفاده از ماشین آلات سنگین، مانند بولدوزر با قدرت بیش از 300 قوه اسب، الزامی باشد.

6. طبقه بندی زمین پی ها، با تایید مهندس مشاور و طبقه بندی زمین در سایر عملیات خاکی، با تایید مهندس مشاور و تصویب کارفرما انجام می شود.

7. برداشت خاک های نباتی در حد 10 سانتی متر طبق دستور کار مهندس مشاور و اضافه بر آن با تصویب کارفرما انجام و هزینه آن بر اساس ردیف خاکبرداری در زمین های نرم، پرداخت می شود.

8. منظور از عمق خاک برداری کانال ها و پی در ردیف های مربوط، بر حسب مورد، اختلاف تراز زمین طبیعی بستر آماده شده (یا برم) در محور کانال یا مرکز پی می باشد.

9. نحوه پرداخت هزینه حمل خاک:

1-9. در مورد حمل خاک های حاصل از خاک برداری، گودبرداری، پی کنی و کانال کنی به خارج کارگاه و یا به خاک ریزها. حجم خاکی که حمل می شود طبق اندازه های محل کنده شده محاسبه می شود، هزینه های مربوط به ازدیاد حجم یا تورم، در قیمت ها منظور شده است و پرداخت دیگری از این بابت به عمل نخواهد آمد. تمام خاک های حاصل از موارد یاد شده باید در خاک ریزها مصرف شود، عدم مصرف این خاک ها در خاک ریزها یا حمل آن ها به خارج از کارگاه در هر مورد از نظر مقدار و محل باراندازی منوط به پیشنهاد مهندس مشاور و تصویب کارفرما و تنظیم صورت جلسه اجرایی است.

10. ردیف های حمل درج شده در این فصل برای خاک ها و مواد زاید که به خارج کارگاه حمل می شود یا در داخل کارگاه جابجا می شود، تنها یک بار پرداخت می شود. به عبارت دیگر برای انباشتن (دپوکردن) بارگیری و باراندازی مجدد، پرداختی صورت نخواهد گرفت. ولی چنانچه بر حسب ضرورت و موقعیت کار، بارگیری و حمل مجدد اجتناب ناپذیر باشد، بارگیری و حمل مجدد با پیشنهاد مهندس مشاور و تصویب کارفرما، بر اساس صورت جلسه اجرایی از ردیف های مربوط پرداخت می شود.

11. در زمین های لجنی بر حسب مورد نحوه اجرا، نوع و میزان برداشت و جایگزینی مصالح به منظور ایجاد بستر آماده شده، توسط مهندس مشاور پیشنهاد و پس از تصویب کارفرما به اجرا گذاشته می شود. عملیات اجرایی یاد شده، پس از تحکیم بستر با حضور مهندس مشاور و پیمانکار، صورت جلسه شده و پس از تایید کارفرما، ملاک پرداخت قرار می گیرد.

12. بهای حفر کانال V شکل کوچک (سطح مقطع کمتر از 1 متر مربع) طبق ردیف های کانال کنی با عرض کف تا 1.20 متر، پرداخت می شود.

13. برای برداشتن خاک های توده شده حاصل از خاک برداری، فقط هزینه بارگیری و حمل، طبق ردیف های مربوط در این فصل، پرداخت می شود و بابت تهیه خاک هزینه ای پرداخت نخواهد شد.

14. انجام عملیات خاکی برای پرکردن مسیل ها، زهکش های طبیعی، نهرها، فاروها و آب شکستگی ها، باید قبل از شروع عملیات تسطیح، با مصالح مورد نظر و طبق دستور کار مهندس مشاور صورت گیرد. بهای عملیات با استفاده از ردیف های مربوط در این فصل بطور جداگانه پرداخت می شود.

15. در صورتی که عملیات کانال کنی در لجن انجام گیرد، اضافه بها به ردیف های 030405 و 030406 پرداخت نمی شود.

16. جابجایی مجدد خاک های توده شده (در صورت ضرورت) تا فاصله 50 متر با وسیله مکانیکی، با استفاده از ردیف 030407، پرداخت می شود.

17. حمل مواد حاصل از خاک برداری به فاصله بیش از 20 متر تا 50 متر، موضوع ردیف های 030407 و 030408 در صورت تصویب کارفرما بر اساس دستور کار مهندس مشاور انجام می شود و اضافه بهای ردیف های یاد شده پس از تنظیم صورت جلسه اجرایی پرداخت می شود در صورتی که بارگیری و حمل مواد حاصل از خاک برداری مطابق ردیف 030501 انجام می شود اضافه بهای ردیف های 030407 و 030408 قابل پرداخت نیست.

در صورتی که حمل در راه های ساخته شده شنی انجام شود، 90 درصد و در صورتی که در راه های آسفالتی انجام شود 77 درصد بهای 030503 تا 030506 پرداخت می شود.

مقدمه

1.در قیمت های واحد ردیف های این فصل، هزینه تهیه تمام مصالح، مانند سنگ، ماسه، سیمان، آب و بارگیری و حمل تا فاصله 30 کیلومتر از مرکز ثقل برداشت تا محل مصرف و باراندازی، در قیمت ها منظور شده است، هرگاه فاصله حمل مصالح یاد شده از 30 کیلومتر تجاوز کند، (بجز سیمان) هزینه حمل اضافی بر حسب مورد از ردیف های 030505 تا 030506، برای هر یک از اجزای تشکیل دهنده به ازای متر مکعب کیلومتر پرداخت می شود. هزینه حمل مازاد بر 30 کیلومتر سیمان از محل تهیه تا مرکز ثقل کارگاه بر اساس ردیف های درج شده در فصل حمل و نقل، محاسبه و پرداخت می شود.

2. برای محاسبه هزینه حمل مازاد بر 1 کیلومتر ماسه، در 1 مترمکعب عملیات بنایی، 0.3 متر مکعب در نظر گرفته می شود.

3. برای محاسبه هزینه حمل مازاد بر 1 کیلومتر سنگ، در 1 مترمکعب عملیات بنایی، 1.3 متر مکعب سنگ لاشه در نظر گرفته می شود.

4. برای محاسبه هزینه حمل مازاد بر 1 کیلومتر مصالح فیلتر، در 1 مترمکعب عملیات فیلترریزی، 1.1 متر مکعب مصالح فیلتر درنظر گرفته می شود.

5. اضافه بهای ردیف 040601، شامل بهای چوب بست نیز می باشد.

6. نسبت های داده شده در ملات ها برای اختلاط ماسه و سیمان یا آهک نسبت حجمی است. برای مثال ملات 5:1 یعنی یک واحد حجم سیمان در مقابل 5 واحد حجم ماسه، در ضمن نسبت های یاد شده به صورت کیلوگرم سیمان در مترمکعب ملات در جدول مربوط، در کلیات این فهرست آمده است.

7. برای زخمی کردن سطوح (غیر از سطوح بتنی و بتن مسلح) به منظور اندودکاری روی آن ها، وجه اضافه ای پرداخت نمی شود.

8. در بندکشی ها، سطح نهایی که بندکشی می شود، اندازه گیری خواهد شد و سطح سوراخ هایی که هر کدام از 0.1 مترمربع کمتر باشد، از سطح بندکشی کسر نخواهد شد.

در بندکشی ها، تمیز کردن سطح زیرکار و در آوردن ملات اضافی و همچنین آب پاشی، در قیمت ردیف های مربوط منظور شده است و از این بابت هزینه اضافه ای پرداخت نمی شود.

مقدمه

1.قالب های موضوع ردیف های این فصل، قالب چوبی ساخته شده از تخته نراد خارجی یا قالب فلزی و یا ترکیبی از آن دو است.

2. منظور از تخته نراد خارجی، چوب های روسی یا مشابه آن است. چوب کاج وارداتی معروف به چوب روسی، اعم از اینکه محصول کشور روسیه یا سایر کشورهایی باشد که چوب کاج آنها شبیه چوب روسی است، تخته نراد خارجی نامیده می شود.

3. در اندازه گیری قالب بندی ها، سطوح بتن ریخته شده که در تماس با قالب است، ملاک محاسبه خواهد بود.

4. مبنای محاسبه ارتفاع دیوار، ارتفاع متوسط دیوار نسبت به رقوم روی پی یا کف بتنی که دیوار روی آن قرار می گیرد.

5. در ردیف های این فصل، هزینه های پشت بند، چوب بست و داربست و بازکردن قالب و اجرای کامل کار در نظر گرفته شده است.

6. منظور از چوب بست و داربست در این فصل، مجموعه ای از قطعات فلزی یا چوبی یا مخلوطی از آن دو به صورت افقی یا قائم و یا مایل و یا قوسی است، که برای نگهداری قالب و انتقال نیروهای ناشی از بتن ریزی از قالب به زمین، یا سایر تکیه گاه ها، به کار برده می شود.

7. منظور از پشت بند در این فصل، بسته به نوع قالب، به ترتیب زیر است:

1-7. در قالب فلزی، پروفیل های فلزی افقی، قائم یا مایل و یاقوسی است که از آن ها برای نگهداری قالب و در مقابل نیروهای ناشی از بتن ریزی، به کار برده می شود. پشت بند قالب فلزی، می تواند از جنس چوب نیز باشد.

2-7. در قالب چوبی قطعات چهار تراش افقی یا قائم است که برای اتصال قالب به یکدیگر و تقویت آن ها استفاده می شود و می توانند به جای چهارتراش، قطعات فلزی یا ترکیبی از چوب و فلز باشد.

8. در ردیف های قالب بندی دیوارها، هزینه تهیه و نصب فاصله نگهدار، پیش بینی شده است.

9. منظور از فاصله نگهدار در دیوارها، لوله فلزی یا پلاستیکی و میله دوسر رزوه و واشر و مهره است، که برای مقابله با فشار بتن مورد استفاده قرار می گیرد.

10. هزینه رنده کردن قالب چوبی و تمیز کردن قالب چوبی یا فلزی در قیمت ها منظور شده است.

11. در ردیف های قالب بندی این فصل، بهای ماده رها ساز (روغنی و مانند آن) و سیم، میخ، پیچ و مهره لازم که بسته به مورد برای قالب بندی چوبی یا فلزی مورد استفاده قرار می گیرند در قیمت ها منظور شده است.

12. بهای انجام عملیات لازم برای ایجاد پخ در گوشه قالب ها، در قیمت های این فصل منظور شده است.

13. در محاسبه سطح قالب بندی، سطح سوراخ تا 0.5 متر مربع، از سطح قالب بندی کسر نمی شود.

14. با پرداخت ردیف 050301 در ارتباط با انواع درزها در کارهای بتنی، قالب بندی دو وجه درز که مجاور یکدیگر قرار گرفته اند، پرداخت نمی شود.

15. تعبیه درزهای طولی و عرضی پوشش بتنی کانال ها، در بهای ردیف های مربوط در فصل بتن درجا در نظر گرفته شده است و پرداخت جداگانه ای صورت نمی گیرد.

16. در مواردی که طبق نقشه یا دستور کار مهندس مشاور قالب در کار باقی بماند اضافه بهای ردیف 050401 پرداخت خواهد شد.

17. هزینه تخته کوبی و چوب بست لازم برای جلوگیری از ریزش خاک در پی ها (در صورت نیاز و اجرا) با دستور کار مهندس مشاور و تنظیم صورت جلسه اجرایی بر حسب سطحی که تخته کوبی شده است (سطح تماس تخته با دیواره پی) طبق ردیف 050501 پرداخت می شود.

18. نقشه های اجرایی قالب های فلزی تیرهای پیش ساخته باید توسط پیمانکار تهیه و به تایید مهندس مشاور برسد.

مقدمه

1.در تمام ردیف های این فصل، منظور از سیمان به صورت عام، سیمان پرتلند معمولی است، مگر آنکه صراحتا نوع آن تعیین شود.

2. انتخاب شن و ماسه به صورت طبیعی رودخانه ای یا رودخانه های شکسته، برای مصرف در بتن، با توجه به مشخصات فنی پیمان خواهدبود.

3. در تمام ردیف های این فصل هزینه تهیه مصالح سنگی، بارگیری و حمل تا فاصله 1 کیلومتر از مرکز ثقل برداشت تا محل مصرف و باراندازی، منظور شده است. هر گاه فاصله حمل مصالح سنگی از 1 کیلومتر تجاوز کند، بهای حمل مازاد، برحسب مورد، طبق ردیف های 030503 تا 030506، از فصل عملیات خاکی با ماشین پرداخت می شود. برای محاسبه هزینه حمل مازاد بر 1 کیلومتر شن و ماسه، معادل 1.3 متر مکعب شن و ماسه برای هر متر مکعب بتن در نظر گرفته می شود. در صورتی که محل تامین شن و ماسه بتن متفاوت باشد به جای ضریب 1.3، ضریب 0.5 برای ماسه و ضریب 0.8 برای شن ملاک عمل قرار می گیرد.

4. هزینه بارگیری، حمل سیمان و آهک تا فاصله 30 کیلومتر و باراندازی، در قیمت ها منظور شده و هزینه حمل مازاد بر 30 کیلومتر، بر اساس ردیف های مربوط از فصل حمل و نقل پرداخت می شود.

5. هزینه دانه بندی مصالح، ساختن، ریختن بتن به اشکال مختلف، مرتعش نمودن، هر گونه افت ناشی از متراکم کردن، ریخت و پاش بتن، مرطوب نگهداشتن بتن و سایر هزینه ها، در بهای واحد ردیف ها منظور شده است.

6. اجرای بتن پوشش کانال ها با دست (لاینینگ)، شامل شابلون گذاری، جااندازی، شمشه گیری، شیب بندی، ماله کشی و تعبیه درزهای عرضی و طولی است.

7. چنانچه استفاده از افزودنی های بتن و ماده عمل آورنده (curing compound) ضروری باشد، با توجه به نوع و مشخصات ماده مورد نیاز، بر اساس دستورالعمل تهیه ردیف های ستاره دار،شرح ردیف و بهای واحد مربوط تهیه و جزو ردیف های این فصل، منظور می شود.

8. آهک منظور شده در ردیف های اجرای شفته، آهک سفید معمولی (هوایی) است.

9. در ردیف های مربوط به شفته ریزی، تمام هزینه های مربوط به اجرای کار در هر محل و به هر شکل، منظور شده و هیچ گونه پرداخت جداگانه ای به غیر از آنچه به صراحت تعیین شده است پرداخت نمی شود.

10. در قیمت ردیف های مرتبط با قطعات پیش ساخته بتن این فصل هزینه بارگیری، حمل و باراندازی تا 30 کیلومتر در نظر گرفته شده است. حمل مازاد بر 30 کیلومتر قابل پرداخت نیست.

11. هزینه افت و شکستگی احتمالی قطعات پیش ساخته در قیمت ها منظور شده و پرداخت اضافه ای صورت نمی گیرد.

12. چنانچه برای نصب طوقه و کول های بتنی و… نیاز به آب کشی با تلمبه موتوری باشد بهای ردیف های مربوط با اعمال ضریب 1.15 پرداخت می شود.

در صورتیکه عملیات بتن ریزی در داخل قنات انجام شود 20 درصد به بهای ردیف های مربوط اضافه می شود.

مقدمه

1.در قیمت ردیف های این فصل هزینه تهیه تمام مصالح و نصب آن ها منظور شده و هزینه جداگانه ای پرداخت نخواهدشد.

2. هزینه های مربوط به تهیه و مصرف الکترود و مفتول یا سیم آرماتوربندی، در قیمت های واحد مربوط منظور شده و از این بابت هیچ گونه اضافه بها یا اضافه وزنی پرداخت نمیشود.

3. بهای خرک ها و میلگردهای نگه دارنده مورد نیاز که به منظور حفظ فاصله میلگردها مورد استفاده قرار گرفته و در بتن باقی می مانند بر اساس صورت جلسه های تنظیمی و طبق ردیف های مربوط قابل پرداخت است.

4. در مورد ردیف هایی که پرداخت آن ها بر اساس وزن کار صورت می گیرد، وزن کار طبق وزن تئوریک و به ماخذ جدول های استاندارد مربوط یا جدول های کارخانه سازنده محاسبه و منظور خواهد شد.

5. در تمام ردیف های این فصل، بهای برشکاری، سوراخکاری، جوشکاری، بستن پیچ و مهره، پرچکاری و همچنین سنگ زدن و کارهای مشابه منظور شده است. همچنین، هزینه های مربوط به تهیه و مصرف الکترود، پیچ ومهره، پرچ و مانند آن، در قیمت های واحد مربوط منظور شده و از این بابت اضافه بها یا اضافه وزن پرداخت نخواهد شد.

6. ردیف هایی از این فصل که اجرای آن ها نیاز به پی کنی و پی سازی دارد، هزینه پی کنی و پی سازی آن ها، جداگانه از ردیف های فصل های مربوط، پرداخت می شود.

7. هزینه عملیات خاکی و کارهای بنائی مربوط به ردیف 071101 از ردیف های فصل های مربوط، پرداخت می شود.

8. بهای پیچ و مهره منظور شده در این فصل، از نوع پیچ و مهره نرم معمولی است.

در صورتی که هریک از فعالیت های ردیف های این فصل در داخل قنات انجام شود 15 درصد به ردیف مربوط اضافه می شود.

مقدمه

1.مفاد درج شده در ردیف های 080101 تا 080105 شرح مختصری از عملیات لوله گذاری با لوله های پلی اتیلن در کانال است، و عملیات تفصیلی این ردیف ها به شرح زیر است:

1-1. تمیزکردن و آماده کردن مسیر لوله گذاری و انجام کارهای نقشه برداری لازم.

2-1. بارگیری و حمل لوله ها، از محل تحویل از کارفرما، بسته به مورد تا محل نصب و باراندازی و ریسه کردن در کنار ترانشه و یا تا محل های انباشت فرعی و باراندازی در آنجا، همراه با بارگیری مجدد و حمل آن ها تا محل نصب و باراندازی در محل های مربوط.

3-1. حفر ترانشه با هر نوع وسیله مکانیکی تا عمق مورد نظر، و ریختن خاک حاصل درکنار ترانشه.

4-1. شیب بندی و تسطیح کف ترانشه، ریختن و پخش خاک سرندی، آب پاشی، کوبیدن، تلمبه زنی و تخلیه آب های سطحی داخل ترانشه (در صورت لزوم).

5-1. حفاظت کامل داخل لوله از ورود هر گونه مواد خارجی، برش و آماده سازی سرلوله (درصورت لزوم) تنظیم سرلوله ها و انجام عملیات جوشکاری که بر حسب مورد لازم است خارج از ترانشه انجام شود بطور کامل.

6-1. قرار دادن لوله ها درون ترانشه، تنظیم سر لوله ها و انجام عملیات جوشکاری که بر حسب مورد لازم است درون ترانشه انجام شود، همراه با کلیه عملیات مرتبط با حفاری اضافی مربوط و نصب لوله ها.

7-1. خاک ریزی اطراف و روی لوله های درون ترانشه، با خاک سرندی.

8-1. آزمایش هیدرولیکی خط لوله، شامل پرکردن و تخلیه، بطوری که پس از تخلیه، خط لوله عاری از هر گونه رسوب و مواد زاید باشد.

9-1. پخش و کوبیدن خاک سرندی با وسایل دستی تا تراکم مورد لزوم طبق مشخصات فنی، پرکردن ترانشه تا سطح زمین، بدون کوبیدگی، با خاک حاصل از خاک برداری(خاکریز نهایی)، پخش خاک های اضافی و سایر عملیات تکمیلی لازم.

2. اجرای هر قطعه از متعلقات پلی اتیلنی یا چدنی لوله های پلی اتیلن مانند انواع سه راه، زانویی، کمربند و تبدیل شامل عملیات زیر است:

1-2. بارگیری و حمل متعلقات و اجزای مربوط، از محل تحویل از کارفرما تا محل نصب و باراندازی در کنار ترانشه.

2-2. انجام حفاری اضافی لازم و کلیه عملیات مرتبط با آن.

3-2. برش لوله، تنظیم و آماده کردن سر لوله برای نصب متعلقات.

4-2. حفاظت کامل داخل متعلقات از ورود هر گونه مواد خارجی، قراردادن متعلقات درون ترانشه، نصب آن ها، انجام جوشکاری لازم و سایر عملیات تکمیلی لازم.

3. قسمتی از هزینه حمل و نصب متعلقات طبق بند 14 کلیات (نحوه اندازه گیری خط لوله بر اساس طول واقعی اجرا شده با در نظر گرفتن اتصالات و متعلقات خواهد بود) این فهرست بها محاسبه می شود و برای جبران هزینه های اضافی اجرای متعلقات پلی اتیلنی یا چدنی لوله های پلی اتیلن، با توجه به قطر لوله، به ترتیب اضافه بهایی از بهای واحد یک متر طول لوله مربوط، به شرح زیر به هر قطعه از متعلقات پلی اتیلنی یا چدنی تعلق می گیرد.

1-3. برای اجرای هر قطعه از متعلقات پلی اتیلنی 110 درصد ردیف مربوط.

2-3. برای اجرای هر قطعه از متعلقات چدنی 150 درصد ردیف مربوط.

4. در صورتی که لوله گذاری در عمق های بیشتر از عمق تعیین شده در ردیف های این فصل انجام شود، 32 درصد به ازای هر یک متر عمق بیشتر به بهای واحد ردیف های این فصل، بر حسب مورد اضافه می شود. بعنوان مثال اگر عمق یک متر بیشتر باشد، 32 درصد، اگر عمق دو متر بیشتر باشد 32*2=64 درصد و به همین ترتیب برای عمق های بیشتر. کسر متر به تناسب محاسبه می شود.

5. درصد تقریبی هزینه انجام هریک از مراحل کار لوله گذاری با لوله پلی اتیلن به شرح بندهای 1 و 2 فوق نسبت به کل عملیات در جدول شماره 1 درج شده است که برای پرداخت صورت وضعیت های موقت مورد استفاده قرار می گیرد.

6. در صورتی که لوله گذاری با لوله پلی اتیلن در داخل کوره قنات انجام شود، شرح عملیات لوله گذاری در داخل قنات با لوله های پلی اتیلن، به قرار زیر است:

1-6. بارگیری و حمل لوله ها، اتصالات و متعلقات به محل نصب و باراندازی و نگهداری آن ها.

2-6. حمل لوله و لوازم به داخل قنات تا عمق 20 متری.

3-6. نصب لوله شامل تنظیم سر لوله ها و انجام عملیات جوشکاری بر حسب مورد که لازم است درون قنات انجام شود.

4-6. آزمایش هیدرولیکی خط لوله شامل، پر کردن و تخلیه، به طوری که پس از تخلیه، عاری از هر گونه رسوب و مواد زاید باشد.

5-6. اجرای هر قطعه از متعلقات پلی اتیلنی یا چدنی لوله های پلی اتیلنی مانند سه راه، زانویی، کمر بند و تبدیل.

7. بهای هر متر طول لوله نصب شده در داخل قنات تا عمق 20 متر، شامل طول لوله، اتصالی ها و متعلقات معادل 50 درصد بهای واحد ردیف های مربوط به لوله گذاری در این فصل خواهد بود.

1-7. در صورتی که لوله در عمق بیش از 20 متر نصب شود، اضافه بهایی معادل 5 درصد به ازای هر 10 متر، به 50 درصد مندرج در بند 7 اضافه می شود.

مثال، چنانچه عمق 35 متر باشد،

15=35-20

7.5=5%*15/10

57.5=7.5+50

بنابراین، بهای اجرای لوله در عمق 35 متری قنات، معادل 0.575 بهای ردیف مربوط به لوله گذاری در داخل کانال می باشد، در ضمن اضافه بهای بند های 3-1 و 3-2 نیز حسب مورد اعمال شده و هیچ پرداخت دیگری انجام نمی شود و ضرایب جدول شماره 1 برای اجرای کار در داخل قنات مورد استفاده قرار نمی گیرد.

مقدمه

1.مفاد درج شده در ردیف های حمل و نصب شیرها، شرح مختصری از عملیات است و عملیات تفصیلی این ردیف ها، به شرح زیر است:

1-1. حمل و نصب شیرآلات از هر کلاس و در هر عمق، در زیر خاک یا داخل حوضچه، شامل:

-بارگیری و حمل شیر، واشر و پیچ و مهره های مربوط ( و روکش چکمه ای، قاب و دریچه بازدید در مورد شیرهای مدفون)، از محل تحویل از کارفرما تا پای کار، و باراندازی در محل نصب.

-انجام عملیات خاکی اضافی لازم، شیب بندی و تسطیح کف ترانشه، آب پاشی و کوبیدن (در مورد شیرهای مدفون).

-تلمبه زنی و تخلیه آب های سطحی داخل ترانشه یا حوضچه (در صورت لزوم).

-حفاظت کامل داخل شیر از ورود هر گونه مواد خارجی، قراردادن شیر، واشر و پیچ و مهره ها درون ترانشه یا حوضچه و نصب آن ها (همراه با نصب روکش چکمه ای، قاب و دریچه بازدید در مورد شیرهای مدفون).

-خاک ریزی اطراف و روی شیر درون شیرها، با خاک سرندی و کوبیدن آن با وسایل دستی، تا تراکم مورد لزوم (در مورد شیرهای مدفون).

-پرکردن ترانشه تا سطح زمین، بدون کوبیدگی، با خاک حاصل از خاک برداری (خاکریز نهایی)، پخش خاک های اضافی(در مورد شیرهای مدفون) و سایر عملیات تکمیلی لازم.

2. قسمتی از هزینه حمل و نصب شیرها، طبق بند 14 کلیات این فهرست بها محاسبه می شود، و مابقی هزینه در قسمت ردیف های این فصل منظور شده است.

3. در صورتی که شیر یا پمپ در داخل قنات نصب شود، 30 درصد به بهای ردیف مربوط اضافه می شود.

بهای ردیف 100301 وقتی پرداخت می شود که قنات به دلیل ریزش، آب بند شده و عملیات پمپاژ برای تخلیه آب به منظور اجرای عملیات لازم باشد.

مقدمه

1.هزینه بارگیری، حمل تا فاصله 30 کیلومتر و باراندازی، برای مصالح تحویلی کارفرما یا مصالح تهیه شده توسط پیمانکار، از محل تحویل یا تهیه تا انبار کارگاه و همچنین از انبار کارگاه تا محل مصرف، در قیمت ردیف های این فهرست بها در نظر گرفته شده است. هزینه حمل مازاد بر 30 کیلومتر، تنها برای سیمان، آهک، میلگرد، لوله ها، متعلقات، شیرها، اتصالی ها، مصالح حفاظت لوله ها، پله و قاب و دریچه تحویلی کارفرما، بر حسب مورد بر اساس ردیف های این فصل پرداخت می شود و برای سایر مصالح، هیچ گونه هزینه حمل جداگانه ای بجز مواردی که در مقدمه فصل پیش بینی شده پرداخت نخواهد شد.

2. مقادیر هر یک از مصالح موضوع بند 1 که در محاسبه هزینه حمل مازاد بر 30 کیلومتر مورد استفاده قرار می گیرد، به شرح زیر تعیین می شود:

1-2. سیمان

مقدار سیمان، بر اساس عیار سیمان در بتن، قطعات بتنی و ملات های بنایی و اندود و بندکشی، به اضافه 6 درصد برای اتلاف سیمان ، محاسبه می شود.

2-2. مقدار آهک، براساس عیار آن در شفته به اضافه 6 درصد برای اتلاف محاسبه و هزینه آن از ردیف های مربوط به حمل سیمان پاکتی و میلگرد محاسبه می شود.

3-2. آهن الات

به ازای هر یک کیلوگرم میلگرد مصرفی، 1.05 کیلوگرم بابت حمل، منظور می شود.

3. مقادیر تعیین شده در بندهای مقدمه این فصل تنها برای احتساب هزینه های حمل است و قابل استناد برای محاسبه مقادیر مصالح و یا سایر موارد، نخواهد بود.

4. مبدأ حمل سیمان، برای پرداخت هزینه حمل، به شرح زیر تعیین می شود:

1-4. چنانچه سیمان به طور مستقیم از کارخانه های داخلی خریداری شود، مبدأ حمل، محل کارخانه مربوط است. در این حالت محل خرید باید قبلاً به تأیید مهندس مشاور و تصویب کارفرما برسد.

2-4. چنانچه سیمان به طور مستقیم از کارخانه های داخلی خریداری نشود، مبدأ حمل محل نزدیکترین کارخانه سیمان (که سیمان مورد نظر را تولید می کند)، خواهد بود.

5. مبدأ حمل میلگرد، برای پرداخت هزینۀ حمل به شرح زیر تعیین می شود:

1-5. در صورتی که میلگرد، به طور مستقیم از تولید کنندگان داخلی یا به طور مستقیم خریداری شود، مبدأ حمل برای خرید از تولید کنندگان داخلی محل تولید و برای خریدهای به طور مستقیم، محل تحویل خواهد بود. در این حالت محل خرید یا تحویل باید از قبل به تأیید مهندس مشاور و تصویب کارفرما برسد.

2-5. در صورتی که میلگرد به طور مستقیم از تولید کنندگان داخلی یا به طور مستقیم خریداری نشود، مبدأ حمل نزدیکترین محل تولید کننده فولاد به کارگاه است که فولاد مورد نظر را تولید می کند. کارخانه های نورد نیز جزو تولیدکنندگان محسوب می شوند.

6. بهای حمل متعلقات، شیرها، اتصالیدها، مصالح حفاظت لوله ها (مواد تحویلی کارفرما)، پله و قاب و دریچه چدنی، با استفاده از بهای واحد ردیف های حمل میلگرد و سیمان پاکتی و اعمال ضریب 2.50 محاسبه می شود.

7. بهای ردیف های حمل لوله های آزبست سیمان (برای تعداد کل شاخه لوله حمل شده و بر اساس متر طول مفید هر شاخه در لوله گذاری)، برای لوله به قطر 300 میلی متر، پیش بینی شده است. بهای حمل لوله های فوق با سایر قطرها، برحسب مورد، با استفاده از بهای واحد ردیف های حمل لوله به قطر 300 میلی متر و اعمال ضرایب درج شده در جدول 3، تعیین می شود.

8. بهای ردیف های حمل لوله های پلی اتیلن (برای تعداد کل شاخه لوله حمل شده و بر اساس متر طول مفید هر شاخه در لوله گذاری)، برای لوله به قطر 315 میلی متر، پیش بینی شده است. بهای حمل لوله های فوق با سایر قطرها، برحسب مورد، با استفاده از بهای واحد ردیف های حمل لوله به قطر 315 میلی متر و اعمال ضرایب درج شده در جدول 4، تعیین می شود.

9. بهای حمل متعلقات، شیرها و اتصالی ها (مصالح تحویلی کارفرما) با استفاده از بهای واحد ردیف های حمل میلگرد و سیمان و اعمال ضریب 2.50 محاسبه می شود.

مقدمه

1.کارهای دستمزدی موضوع این فصل، برای کارهایی پیش بینی شده است که:

1-1. مصالح آن ها توسط و به هزینه کارفرما تهیه می شود. هنگام تهیه برآورد، شرح ردیف و بهای واحد کارهای دستمزدی مورد نظر، شامل بارگیری، حمل و باراندازی در کارگاه، جابجایی های لازم، نصب و راه اندازی، به صورت ستاره دار مطابق بند 2-1 دستورالعمل کاربرد، تهیه و در این فصل درج می شود.

مقدمه

1.مصالح پای کار، به مصالحی اطلاق می شود که برای اجرای موضوع پیمان، مورد نیاز باشد و با توجه به برنامه زمانبندی اجرای کار، طبق مشخصات فنی توسط پیمانکار تهیه و در کارگاه به طور مرتب به شکلی انبار شود که قابل اندازه گیری یا شمارش باشد. هنگام ورود مصالح به کارگاه، باید صورت جلسه ورود که در آن، نوع، مقدار و تاریخ ورود مشخص شده است، با حضور مهندس مشاور تنظیم شود.

2. در قیمت ردیف های فهرست ضمیمه، هزینۀ بارگیری، حمل تا فاصله پیش بینی شده در ردیف های فصل های مربوط و باراندازی مصالح در کارگاه به صورت منظم، در نظر گرفته شده است و هیچ گونه پرداختی برای حمل مازاد مصالح، به استثنای موارد پیش بینی شده در مقدمه فصل ها، انجام نمی شود.

3. هنگام تهیه صورت وضعیت موقت، مقدار مصالح پای کار، اندازه گیری می شود و برای تقویت بنیه مالی پیمانکار، 70 درصد بهای مصالح پای کار و هزینه حمل بدون اعمال ضریب 0.7 (برای مصالحی که مشمول هزینه حمل مازاد می شوند) و با احتساب ضریب منطقه ای، ضریب بالاسری و ضریب پیشنهادی پیمانکار، در صورت وضعیت ها منظور می شود.

4. تمام مصالح پای کار، پس از منظور شدن در صورت وضعیت، متعلق به کارفرماست و پیمانکار حق خارج کردن آن ها را از محوطه کارگاه ندارد، مگر مصالحی که برای اجرای موضوع پیمان، ضرورتی نداشته باشد، که در این صورت، پس از کسر آن از صورت وضعیت ( چنانچه در صورت وضعیت منظور شده باشد)، پیمانکار می تواند با پیشنهاد مهندس مشاور و موافقت کارفرما، آن ها را از کارگاه خارج کند.

5. مسئولیت حفظ و نگهداری مصالح پای کار، در مدت پیمان، به عهده پیمانکار است و پیمانکار باید آن ها را در محل مناسبی که در مقابل عوامل جوی و سایر عوامل مصون باشد، انبار کند.

6. نرخ مصالح تعیین شده در فهرست مصالح پای کار، تنها برای محاسبه بهای مصالح پای کار در صورت وضعیت های موقت در نظر گرفته شده است، و قابل استفاده یا استناد در سایر موارد نیست.

7. در آخرین صورت وضعیت موقت پس از تحویل موقت، و صورت وضعیت قطعی، نباید هیچ نوع مصالح پای کار منظور شود. مصالح مازاد بر مصرف که در کارگاه باقی مانده و متعلق به پیمانکار است، باید توسط پیمانکار از کارگاه خارج شود.

هزینه بالاسری، به طور کلی به هزینه بالاسری عمومی و هزینه بالاسری کار، به شرح زیر تفکیک می شود.

1.هزینه بالا سری عمومی

این هزینه از نوع هزینه هایی است که نمی توان آنها را به کار مشخصی مربوط کرد، مانند هزینه های درج شده در زیر:

1-1. هزینه دستمزد نیروی انسانی دفتر مرکزی، شامل نیروی انسانی مدیریت شرکت، دفتر فنی، امور اداری و مالی، تدارکات و خدمات.

2-1. هزینه بیمه های عمومی و حق بیمه کارکنان دفتر مرکزی (سهم کارفرما)، به انضمام هزینه بیمه بیکاری کارکنان دفتر مرکزی.

3-1. هزینه وسایل نقلیه دفتر مرکزی و هزینه های ایاب و ذهاب که توسط کارمندان یا مدیران، با وسایل نقلیه عمومی انجام می شود.

4-1. هزینه سرمایه گذاری یا اجاره محل دفتر مرکزی.

5-1. هزینه نگهداری دفتر مرکزی .

6-1. هزینه استهلاک وسایل دفتری دفتر مرکزی.

7-1. هزینه آب، برق، و سوخت دفتر مرکزی.

8-1. هزینه مخابرات و پست دفتر مرکزی.

9-1. هزینه پذیرایی و آبدارخانه دفتر مرکزی.

10-1. هزینه لوازم التحریر و ملزومات دفتر مرکزی.

11-1. هزینه فتوکپی و چاپ نقشه در دفتر مرکزی.

12-1. هزینه تهیه اسناد، برای شرکت در مناقصه ها.

13-1. هزینه ضمانت نامه شرکت در مناقصه ها.

14-1. هزینه های متفرقه، شامل هزینه های حقوقی و قضایی، نشریات، عضویت در مجامع، و مانند آنها.

15-1. هزینه عوارض شهرداری برای دفتر مرکزی.

16-1. هزینه سرمایه گذاری یا اجاره و هزینه های نگهداری و بهره برداری از انبار مرکزی.

17-1. هزینه دستگاه ها و تجهیزات رایانه ای دفتر مرکزی.

2. هزینه بالاسری کار

این هزینه، از نوع هزینه هایی است که می توان آن را به کار مشخصی مربوط کرد، مانند هزینه های درج شده در زیر:

1-2. هزینه های سرمایه گذاری که شامل موارد زیر است:

1-1-2. هزینه تنخواه در گردش پیمانکار، با توجه به وجوه پیش پرداخت که نزد پیمانکار است.

2-1-2. هزینه ناشی از وجوه نقدی آن قسمت از حسن انجام کار که نزد کارفرماست.

2-2. هزینه ضمانت نامه ها، که شامل موارد زیر است:

1-2-2. هزینه ضمانت نامه انجام تعهدات.

2-2-2. هزینه ضمانت نامه پیش پرداخت.

3-2-2. هزینه ضمانت نامه وجوه حسن اجرای کار.

4-2. سود پیمانکار.

5-2. هزینه های مستمر کارگاه، که شامل موارد زیر است:

1-5-2. هزینه دستمزد نیروی انسانی سرپرستی عمومی کارگاه، دفتر فنی، اداری، مالی و تدارکات، کمپ و کانتین و خدمات. همچنین، هزینه دستمزد سایر عوامل کارگاه که در قیمت ردیف های فهرست بها و هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، منظور نشده است.

2-5-2. هزینه نیروی انسانی خدماتی که در اختیار کارفرما و مهندس مشاور برای بازرسی و آزمایش قرار می گیرد.

3-5-2. هزینه سفر مدیران و کارکنان دفتر مرکزی به کارگاه و سایر نقاط، برای کار مربوط.

4-5-2. هزینه تهیه نسخه های اضافی اسناد و مدارک پیمان.

5-5-2. هزینه غذای کارکنان و کارمندان پیمانکار.

6-5-2. هزینه پذیرایی کارگاه.

7-5-2. هزینه های پست، مخابرات، ارتباطات، سفر مسوولان کارگاه و هزینه های متفرقه.

8-5-2. هزینه تامین وسیله نقلیه برای تدارکات کارگاه.

9-5-2. هزینه فتوکپی،چاپ ، لوازم التحریر و ملزومات.

10-5-2. هزینه آزمایش های پیمانکار.

6-2. هزینه های تهیه مدار ک فنی و تحویل کار.

1-6-2. هزینه های تهیه عکس و فیلم.

2-6-2. هزینه تهیه نقشه های کارگاهی (Shop Drawings)، در حد نیاز کار.

3-6-2. هزینه تهیه نقشه های چون ساخت (As Bulit Drawings).

4-6-2. هزینه های برنامه ریزی و کنترل پروژه.

5-6-2. هزینه های نگهداری عملیات انجام شده تا زمان تحویل موقت.

6-6-2. هزینه های مربوط به امور تحویل موقت و تحویل قطعی.

توضیح 1) هزینه دستمزد نیروی انسانی شاغل در تعمیرگاه ماشین آلات جزو هزینه ساعتی ماشین آلات پیش بینی شده است و از این بابت هزینه ای در هزینه های بالاسری منظور نشده است.

توضیح 2) در طرح های تملک دارایی های سرمایه ای، چون هزینه های بیمه سهم کارفرما، بیمه بیکاری نیروی انسانی کارگاه، مالیات بر ارزش افزوده و همچنین هزینه عوارض شهرداری (برای پیمان های مشمول)، توسط دستگاه های اجرایی از محل اعتبار طرح پرداخت می شود، هزینه ای از بابت آن ها در هزینه های بالاسری منظور نشده است.

1.تجهیزکارگاه، عبارت است از عملیات، اقدامات و تدارکاتی است که باید به صورت موقت مانند (فراهم کردن ساختمان ها، تاسیسات و ماشین آلات، تامین روشنایی و هوارسانی داخل قنات و …) برای دوره اجرا انجام می شود، تا آغاز و انجام دادن عملیات موضوع پیمان، طبق اسناد و مدارک پیمان، میسر شود.

2. برچیدن کارگاه عبارت از جمع آوری مصالح، تاسیسات و ساختمان های موقت، خارج کردن مصالح، تجهیزات و ماشین آلات و دیگر تدارکات پیمانکار از کارگاه، تسطیع، تمیز کردن و در صورت لزوم به شکل اول برگرداندن زمین ها و محل های تحویلی کارفرما، طبق نظر کارفرما است.

3. جمع مبالغ مقطوع هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، نباید از 3 درصد برآورد هزینه اجرای کار بدون هزینه های تجهیز و برچیدن کارگاه بیشتر شود. در صورتی که در موارد استثنایی، این هزینه از حد تعیین شده بیشتر باشد، هزینه تجهیز و برچیدن کارگاه، باید قبل از انجام مناقصه یا ارجاع کار به صورت ترک مناقصه به تصویب شورای عالی فنی برسد.

اگر در چارچوب موضوع پیمان، کارهای جدیدی به پیمانکار ابلاغ شود، برای تعیین قیمت آن ها به شرح زیر عمل می شود:

1.چنانچه در فهرست بها و مقادیر منضم به پیمان (برآورد هزینه اجرای کار) برای کار جدید ابلاغی، قیمت واحد یا مقدار پیش بینی نشده باشد برای تعیین قیمت جدید مطابق بند ج ماده 29 شرایط عمومی پیمان عمل می شود.

2. در صورتی که برای کار جدید ابلاغی در فهرست بها و مقادیر منضم به پیمان قیمت واحد و مقدار پیش بینی شده باشد و یا روش تعیین قیمت واحد آن در مقدمه فصل ها تصریح شده باشد، برای پرداخت قیمت جدید عیناً از همان قیمت با اعمال تمام ضریب های مندرج در پیمان (مانند هزینه های بالاسری مربوط، ضریب پیشنهادی پیمانکار و برحسب مورد سایر ضریب های مربوط) استفاده می شود و حداکثر جمع مبلغ مربوط به این ردیف ها با در نظر گرفتن افزایش مقادیر کار مطابق بند الف ماده 29 شرایط عمومی پیمان تا 25 درصد مبلغ اولیه پیمان است.

تبصره ) چنانچه برای اجرای کارهای موضوع این پیوست، تجهیزات جدید و در نتیجه تجهیز کارگاه اضافی نسبت به تجهیز کارگاه پیش بینی شده در اسناد و مدارک پیمان نیاز باشد، در مورد اقلام اضافی تجهیز و هزینه آن ها، با پیمانکار توافق می شود. مبلغ تجهیز و برچیدن اضافی، حداکثر تا 25 درصد مبلغ مقطوع تجهیز و برچیدن کارگاه پیمان می تواند توافق شود.

1-5. تعریف قنات (کاریز):

قنات یک سازه آبی سنتی است که جهت بهره برداری از آب های زیرزمینی احداث می شود. مطابق شکل شماره 1، قنات مجموعه ای از یک یا چند میله و یک کوره یا کوره های زیرزمینی با شیبی کمتر از شیب سطح زمین است، که آب موجود در لایه یا لایه های آبدار مناطق مرتفع زمین، رودخانه ها، مرداب ها و برکه ها را به کمک نیروی ثقل و بدون استفاده از انرژی، ضمن حفظ تعادل آب های زیرزمینی، با جریان طبیعی جمع آوری و به محل مصرف می رساند.

قنات یک منبع آبی و یک اثر تاریخی باستانی بوده و تمامی دستگاه ها و ارگان ها می بایست در حفظ و نگهداری از آن همکاری نمایند. واحد شمارش قنات رشته می باشد.

2-5. تعریف بخش های قنات:

مطابق با شکل شماره 1 قنات از بخش های مختلفی تشکیل شده است. در ادامه تعاریف هرکدام از بخش های قنات ارایه می گردد:

1-2-5. کوره قنات:

مجرای زیرزمینی مظهر تا مادر چاه قنات با سطح مقطع بیضی کف پهن یا تخم مرغی شکل بوده و ابعاد آن طوری طراحی می شود، که گروه های مقنی بتوانند وظایف خود را انجام دهند. کوره گاهی دارای انشعاباتی است (کوره های فرعی و اصلی) که در نهایت به هم متصل می شوند. بنابراین وظیفه کوره، آبگیری از آبخوان و جمع آوری و انتقال آب به مظهر قنات به کمک نیروی ثقل می باشد و از دو بخش تره کار و خشکه کار تشکیل شده است.

2-2-5. میله چاه:

چاه هایی که در طول مسیر کوره قنات و عمود بر آن حفر شده و از آن برای ورود و خروج گروه مقنی، وسایل و ابزارآلات مورد نیاز، تهویه کوره و نهایتاً خارج ساختن مواد لایروبی شده از آن ها استفاده می شود. معمولاً عمق میله چاه ها از مظهر به طرف مادر چاه افزایش می یابد.

3-2-5.مادر چاه:

آخرین میله چاه موجود در خلاف جهت جریان آب کوره قنات را، مادر چاه می گویند.

4-2-5. مظهر:

محلی است در ابتدای مسیر کوره قنات که آب از آنجا در سطح زمین ظاهر می شود.

5-2-5. پیشکار:

بخش انتهایی کوره قنات اعم از شاخه اصلی یا فرعی را پیشکار یا سینه کار قنات می گویند. محل پیشکار در طول عمر قنات تغییر می کند.

6-2-5. خشکه کار:

بخشی از کوره قنات است که صرفا به عنوان یک گالری وظیفه هدایت و انتقال آب را به سطح زمین به عهده دارد.

7-2-5. تره کار:

بخشی از کوره قنات است که همیشه مرطوب بوده و وظیفه آبگیری (تامین آب) از طریق سفره آب زیر زمینی را به عهده دارد. طول این بخش تابع نوسانات سطح ایستابی است. ضمنا در مواردی ممکن است همه طول کوره قنات تره کار باشد.

8-2-5. هرنج:

مجرای روبازی است که آب را از مظهر قنات تا ابتدای کانال انتقال آب اراضی کشاورزی هدایت می کند. هرنج خاص قنواتی است که مظهر آن ها در سطح زمین واقع نمی شود. به عبارت دیگر هرنج جزئی از قنات است که به دلیل کمبود ضخامت سقف کوره، خاک از استحکام و پایداری برخوردار نبوده و لذا دچار ریزش شده و مجبور به برداشت این بخش از قنات شده اند. به طور معمول، از مظهر قنات تا ارتفاع یک متر را هرنج محسوب و ادامه آن تحت عنوان کانال انتقال آب در نظر گرفته می شود.

3-5. تعریف عملیات اجرایی قنات:

1-3-5. لایروبی:

تخلیه گل و لای و ریزش های درون کوره قنات را لایروبی گویند. چون اغلب دیواره مجرای قنات فاقد پوشش حفاظتی است، لذا در طول زمان دیواره ها و سقف آن ریزش کرده و گل و لای رسوب گذاری شده، باعث کاهش جریان آب می شود. بنابراین اکثر قنات ها همه ساله نیاز به لایروبی دارند. (در مورد قنات های کول گذاری شده، این مسئله کمتر اتفاق می افتد).

2-3-5. کول گذاری:

کول قطعه ای است بتنی که به صورت مسلح به شکل تخم مرغی، بیضوی، دایره ای با ابعاد مختلف ساخته شده و برای جلوگیری از ریزش دیواره میله چاه ها و یا سقف و دیواره های کوره های قنات ها به کار می رود. در گذشته از کول های سفالی نیز استفاده می شده است که امروزه منسوخ شده و در عوض توصیه می شود که از کول های پلی اتیلن بجای کول های سفالی و بتنی استفاده شود.

3-3-5. سرشکافی:

خاک برداری روی مسیر کوره قنات، برای دسترسی به مجرا و یا کوره قنات برای انجام پاره ای از تعمیرات را سرشکافی می گویند. حداکثر عمق سرشکافی قنات 10 متر است.

4-3-5. طوقه چینی (دور چینی):

برای حفاظت از ریزش دهانه میله چاه قنات، آن را از عمق مناسب تا سطح زمین با سنگ یا آجر و ملات، دیواره چینی می کنند. به دیواره محافظ حلقوی طوقه چینی می گویند. اگر این عمل صورت نگیرد، تحت تاثیر عوامل فرسایش به مرور زمان دهانه میله ها تخریب و گشاد می شود که در پاره ای از موارد تخریب میله منجر به مسدود شدن کوره خواهد شد. امروزه توصیه می شود که در امر طوقه چینی از طوقه های بتنی مسلح و یا پلی اتیلن بجای مصالح آجر و ملات استفاده شود.

5-3-5. کمرگیری (گلوبند یا بادبند):

در پاره ای موارد به منظور حفظ میله چاه و قنات در برابر ریزش و تخریب و خطرات احتمالی، لازم است حد فاصل کوره قنات تا سطح زمین در مقطعی از میله چاه مسدود شود. به این عمل کمر گیری می گویند. عمق کمر گیری بستگی به بافت خاک میله و میزان ریزش داخل آن دارد.

6-3-5. شترگلو (سیفون):

وقتی قنات به گونه ای حفاری شود که کوره آن باید مسیر رودخانه را قطع کند برای جلوگیری از این برخورد، به این شکل عمل می شود که دو چاه کم عمق در امتداد کوره و در طرفین رودخانه حفر می نمایند و سپس آن ها را توسط کوره از زیر بستر رودخانه بهم مرتبط می سازند. این نوع مجرا را شتر گلو گویند. تمام طول کوره شتر گلو کول گذاری می شود.

7-3-5. بغل بری:

حفر مسیر انحرافی در بخش دارای ریزش شدید در کوره و یا میله قنات، که امکان بازسازی و یا بازگشایی مسیر مسدود شده وجود نداشته و یا مستلزم خطرات و هزینه زیاد باشد، را بغل بری می گویند، کوره جدید احداثی را بغل بر و یا بغل کن می نامند.

8-3-5. بغل تراش:

کندن جداره کوره و افزودن محیط کوره را بغل تراشی می نامند. اغلب در صورتی که مقطع کوره قنات برای عبور آب یا عملیات اجرایی کافی نباشد، این عمل صورت می گیرد.

9-3-5. ته زنی (کف شکنی):

حفر و کندن سرتاسر یا قسمتی از مسیر کوره قنات به دلیل وجود رسوبات سخت (زنگابه) نزول بار هیدرولیکی آبخوان و اصلاح شیب نامناسب کوره قنات را به منظور افزایش آبدهی، ته زنی یا کف شکنی گویند. این واژه گاهی برای عمیق کردن میله ها نیز به کار می رود.

10-3-5. سنگ بند:

عملیات بنایی با سنگ به صورت خشکه چین و یا با ملات ماسه سیمان در کوره و یا میله چاه قنات در جهت حفاظت کوره و یا میله چاه را سنگ بند می گویند. عملیات سنگ بند ممکن است جهت استفاده از کوره و جلوگیری از ریزش سقف کوره نیز استفاده شود.

11-3-5. تخت پوش:

به منظور حفاظت از ریزش سقف و یا بخشی از کوره، پوشش سنگ چین شده در دیواره کوره احداث کرده و تخته سنگ های بزرگی را روی سنگ چین های جانبی قرار می دهند تا از ریزش سقف کوره جلوگیری شود. به این عمل تخته سنگ پوش می گویند. می توان بجای تخته سنگ از بلوک سیمان مسلح استفاده نمود. لازم به ذکر است که استفاده از این روش تنها در قنات های اجرا شده به این روش، توصیه می شود و در بازسازی قنات هایی که این عملیات در آن ها اجرا نشده است از کول گذاری استفاده می شود.

12-3-5. سنگ گور کردن:

اگر تخته سنگ بزرگ و حجیمی در مسیر کوره قنات وجود داشته باشد که امکان خرد کردن و یا انتقال آن به سطح زمین وجود نداشته و یا مقرون به صرفه نباشد در این حالت در مسیرکوره قنات فضایی متناسب با ابعاد تخته سنگ حفاری می کنند و تخته سنگ را از مسیرکوره منحرف کرده و در داخل حفره احداث شده دفن می کنند. به این عمل سنگ گور کردن م یگویند.

13-3-5. پارف:

حفره های کوچکی (جای پاها) است که مقنیان به هنگام حفاری میله در دیواره آن احداث می کنند. این حفره ها جهت سهولت پایین رفتن و بالا آمدن مقنی به ترتیب از دهانه میله به کف میله ایجاد می شود. فاصله پارف ها از یکدیگر حدود یک متر است و به طور زیگزاک در دیواره میله، درست در وسط دو پارف طرف مقابل واقع می شود. مقنی به هنگام پایین رفتن از میله، یک پای خود را در پارف مقابل می گذارد. با تکرار این عمل، مقنی به کف میله می رسد. گاهی مقنی ها برای ورود به میله و یا خروج از آن به طور همزمان از پارف و چرخ چاه استفاده می کنند. به این ترتیب که طناب را از بین پای خود عبور داده و سر طناب را از بالای شانه به بدنه طناب محکم م ینمایند و با پایین فرستادن یا بالا کشیدن طناب توسط چرخ چاه، مقنی به طور متوالی و به سرعت پای خود را در پارف ها قرار داده و پایین یا بالا می آید.

14-3-5. دبیل:

حفر میله قنات از کوره به سمت سطح زمین و یا به عبارت دیگر از پایین به بالا دبیل گفته می شود.

15-3-5. سقف زنی:

عملیاتی است که به منظور اصلاح شیب مسیر کوره انجام می شود. این عملیات در قنات هایی انجام می شود که در مسیر کوره یا عوارض سخت روبرو بوده و در سقف کوره موانعی حفاری نشده باقی مانده و باعث پایین افتادن کف کوره گردیده است. با عملیات سقف زنی از سقف کوره برداشته شده و در کف کوره ریخته می شود.

16-3-5. پیشکار کنی (سینه کار یا نوکنی):

کندن بخش انتهایی کوره اصلی و یا کوره های فرعی و جانبی پس از مادر چاه (درخلاف جهت مظهر قنات) را پیشکارکنی می گویند. این بخش از نظر آبدهی قنات حائز اهمیت است، چرا که با ادامه حفاری در پیشکار (عمل پیشکار کنی) به درون آبخوان به منابع آب زیرزمینی بیشتر دسترسی پیدا کرده، آبدهی قنات افزایش می یابد. در این حالت بخش جدید انتهای کوره، پیشکار خوانده می شود. در طول عمر قنات محل پیشکار تغییر می کند.

4-5. مفاهیم قنات

1-4-5. آب بند شدن (آب بار زدن):

عبارت است از توقف جریان آب کوره قنات در اثر ریزش سقف و یا دیواره کوره، ریزش رسوبات ناشی از جریان سیلاب در محدوده قنات، سقوط اجسام یا جانوران و در موارد نادری رسوب املاح سفت شده و یا سیمانته شده در مجرای کوره.

2-4-5. آب خور قنات:

اراضی کشاورزی پایین دستی که توسط آب قنات آبیاری می شود را آب خور قنات گویند. آن بخشی از اراضی آب خور قنات که سالیانه زیر کشت قرار می گیرد، اراضی تحت کشت گویند. با توجه به این که آب دهی قنات سالیانه تغییر می کند، اراضی آب خور قنات مساوی یا بیشتر از اراضی تحت کشت می باشد.

3-4-5. پشته:

فاصله بین دو میله متوالی را پشته می نامند. اندازه پشته ها در قنات متفاوت است و به عواملی نظیر عمق میله ها، حجم موادی که در کوره باید حفاری شوند و هوادهی قنات بستگی دارد. معمولاً طول هر پشته دو برابر عمق میله های مربوط به آن پشته است. نظر به این که عمق میله ها از مظهر تا مادرچاه قنات به تدریج اضافه می شود، این افزایش تدریجی طول پشته ها به سمت مادرچاه بدیهی است. معمولاً حجم خاک های انباشته اطراف دهانه میله معرف طول پشته ها می باشد.

4-4-5. حقابه:

سهم مالکین یا بهره برداران از آب قنات را حقابه گویند.

5-4-5. زنگابه (سره پاشی):

به نهشته های کربناته سخت شده (عمدتاً سنگ آهکی)جداره کوره گفته می شود. اگر آب قنات حاوی املاح زیاد بیکربنات کلسیم باشد، در اثر تغییر شرایط فیزیکی (مثلاً دما و فشار) این املاح به صورت کربنات کلسیم در کوره رسوب کرده و سخت می شود. گاهی جنس نهشته ها سولفاته (گچی) است. این نهشته ها سبب کاهش تراوایی و نیز کاهش سطح مقطع کوره بخصوص در تره کار و در نتیجه کاهش آبدهی قنات می شود. معمولاً در عملیات لایروبی دوره ای این نهشته ها را از جداره کوره برداشته و از طریق میله ها تخلیه می گردد.

6-4-5. سبو:

ظرفی است کوچک و مسی که در ته آن سوراخ ریزی تعبیه شده است و با آن، کوچک ترین سنجش زمانی آب صورت می گیرد (ساعت آبی). ممکن است درون سبو خود به تقسیمات کوچک تری نیز تقسیم شده باشد.

7-45. شولات:

به لایه های سست حاوی رطوبت گفته می شود که از مقاومت کافی برخوردار نیستند و به هنگام حفاری در کوره و میله ریزش می نمایند. حفاری در این لایه ها به آسانی میسر نیست و معمولاً برای جلوگیری از ریزش، حفاری توام با احداث دیواره های حفاطتی سنگ بست و کول گذاری انجام می گیرد. وجود شولات در خشکه کار و ریزش پی در پی آن که عملیات حفاری را با مشکل روبرو می نماید، گاهی باعث تغییر مسیر این بخش از کوره نیز می شود.

8-4-5. مقسم:

سازه ای است که در زیر دست مظهر قنات و یا استخر قنات احداث می شود و وظیفه تقسیم آب را بر اساس حقابه های از پیش تعیین شده به عهده دارد. مقسم های زیر دست قنات غالباً فلزی یا بتنی بوده و به شکل سرریز و دریچه اجرا می شوند.

9-4-5. استخر:

به منظور ذخیره سازی آب قنات معمولاً در پایین دست قنات استخرهای ذخیره آب ساخته می شود. این استخرها در تنظیم آب دهی قنات و کنترل آن، افزایش راندمان انتقال و توزیع آب نقش مهمی دارند. در گذشته این استخرها خاکی و یا از شفته آهک ساخته می شده اند، که امروزه توصیه می شود پوشش های بتنی و یا ژئوممبران و … استفاده شود.

5-5. تعریف گروه های کارگری قنات

1-5-5. گروه مقنی:

تیمی است متشکل از چند نفر مقنی و کارگر ساده که در امر حفر و نگهداری قنات فعالیت می نمایند و شامل افراد ذیل است:

کلنگدار، گلبند، لاشه کش، چرخ کش و دلوگیر

2-5-5. کلنگ دار (سر گروه):

فردی است که عملیات حفاری را به عنوان استادکار انجام می دهد. در عملیات از کلنگ، قلم، چکش، کمپرسور، مواد ناریه (با کمک آتشبار) و … استفاده می شود.

3-5-5. گل بند:

فردی است که در کنار کلنگ دار، جمع آوری مواد حاصل از حفاری و لایروبی را به عهده دارد. در قنات هایی که فاصله دو میله چاه بهم نزدیک باشد، گل بند وظیفه لاشه کشی را نیز انجام می دهد.

4-5-5. لاشه کش:

فردی است که در کنار گل بند وظیفه حمل دلو حامل مواد لایروبی را از داخل کوره به تقاطع میله چاه و کوره به عهده دارد. تعداد نفرات لاشه کش بستگی به فاصله دو میله دارد.

5-5-5. چرخ کش:

فرد یا افرادی هستند که عمل انتقال مقنی و کارگران و مصالح را از سطح زمین به داخل کوره و یا انتقال مقنی و کارگران و تخلیه ضایعات را به سطح زمین به وسیله چرخ چاه یا وسایل دیگر به عهده دارند.

6-5-5. دلوگیر (دلوکش):

فردی است که در کنار چرخ کش وظیفه گرفتن دلو پر و انتقال به کناره میله چاه و تخلیه آن را به عهده دارد. دلوگیر همچنین دلو خالی را به چرخ چاه متصل می نماید.