آجر نسوز چیست

آجر نسوز نوعی آجر است که از خاکهای چینی و نسوز تولید شده و با ساختار مولکولی متراکم و ظریف است. و نحوه تولید این نوع آجر به این صورت است که ابتدا سنگ ها را آسیاب کرده و سپس به خاک نرم تبدیل می شود و پس از 3 روز پخت در کوره در دمای بالای ۱۵۰۰ درجه سانتیگراد ساخته میشود. همانطور که از اسم آن برمی آید این آجر با مقاومت حرارتی بالایی که دارد در کوره ها و پاتیل ها و عایقکاری صنعتی کاربرد فراوان دارد. البته از نوع معمولی آن نیز امروزه در نماهای آجر ساختمانها استفاده میشود.

آجر نسوز نیز از انواع مصالح ساختمانی میباشد که به طور معمول برای نما ساختمان ها و بناها مورد استفاده قرار میگیرد. با توجه به سبک جدید ساختمان سازی از آجر های نسوز بعنوان نمای ساختمان استفاده میشود. مواد اولیه برای ساخت آجر نسوز خاک نسوز میباشد و به طور کلی این نوع از خاک رس در معادن کشور یافت می شوند زیرا دارای مرغوبیت بالایی میباشد. آجر نسوز دارای سایزهای مختلفی می باشد که متداولترین سایز آن 32*7 – 5/5*26 – 20*10 است.

مواد تشکیل دهنده آجر نسوز

مواد پایه آجر های نسوز کانیهای معدنی خیلی خاص و پوکه های معدنی می باشند که نسوز هستند. یعنی مقاومت دمایی بالایی دارند. مواد اولیه تولید آجر نسوز را مواد نسوز مینامند که به مواد معمولا سرامیکی و غیره فلزی گفته میشود که میتوانند در درجه حرارتهای بالا پایدار باشند. مواد نسوز باید قابلیت حفظ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مورد نظر را در درجه حرارتهای بالا و شرایط محیط عمل داشته باشند.

آجرهای نسوز انواع مختلفی دارد، باتوجه به نوع ماده استفاده شده در ترکیبات آنها، گستره‌های مختلی را تحمل می‌کنند. تا دهه 1960 از کربن و خاک نسوز برای پوشش کوره‌ها استفاده می‌شد اما امروزه با ساخت انواع آجرهای نسوز از آنها در پوشش داخلی کوره استفاده می‌شود.

انواع آجرهای نسوز

این آجرها دارای انواع مختلفی بوده که در زیر به آن اشاره شده:

آجر سیلیسی

آجرهایی که از خاک سیلیسی تشکیل شده باشند، آجر های سیلیسی گفته می شود. البته خاک های سیلیسی را در اصطلاح کورتزیت هم می گویند که مواد تشکیل دهنده آنها شامل اکسید سیلیسیوم به مقدار خیلی زیاد و مابقی آنها اکسید کلسیم، اکسید تیتانیوم و اکسید آهن که برای تهیه این ترکیب از کوارتز خالص استفاده می کنند. از این نوع آجر های نسوز برای پوشش درونی کوره های فولاد سازی استفاده می شود. حتی آجرهای نسوز سیلیسی درتولید شیشه، سرامیک و همچنین کوره های کک سازی هم کاربرد دارند، دلیل آن هم این است که این نوع آجرها رسانایی گرمایی بالایی در نفوذ ناپذیری مقابل گاز ها دارند.

آجر سیلیسی در دمای ۱۴۲۰ تا ۱۴۸۰ درجه سانتی‌گراد با یک منحنی پخت کنترل‌شده پخته می‌شود. این آجرها در طول پخت خود دارای ۴ تا ۵ درصد انبساطی خطی خواهند بود که از تغییر فاز مواد اولیه در طول پخت ایجاد می‌شود.

آجر نسوز ویژه

همان طور که از نام این نوع آجر مشخص است، میزان مقاومت آن در برابر حرارت بالا است و به صورت کلی استحکام بیشتری نسبت به آجرهای معمولی دارد. در ساخت آجرهای نسوز از نوعی چینی یا سرامیک و خاک نسوز استفاده می‌شود. آجرهای نسوز نسبت به آجرهای سفالی تراکم بیشتری دارند و درجه حرارت پخت آن‌ها حدود 1500 درجه سانتی‌گراد است این آجر ها نوعی از آجر های نسوز هستند که از تهیه شده از فلزات واسطه می باشند و کاربرد های خاصی در صنعت دارند.

انواع آجرهای نسوز ویژه عبارتند از:

آجر نسوز اکسید کروم – کوروندوم

این نوع از آجر نسوز ویژه دارای 5 تا 10 درصد از اکسید کروم یک و دو است که با 90 تا 95 درصد اکسید آلومینیوم مخلوط شده و 5 تا 10 درصد اکسید کروم است. این نوع آجر نسوز در برابر مواد قلیایی مقاوم هستند و همان طور که پیش‌تر اشاره شد، از این آجر نسوز ویژهبرای پوشش درونی کوره‌های ذوب کردن فلز استفاده می‌شود. کاربرد اصلی آن در کوره‌های بلند ذوب آهن است!

آجر نسوز زیرکونیوم

این آجر نسوز ویژه از ترکیب سولفات زیرکونیوم طبیعی، مقدار کمی آلومین و کوارتز استفاده می‌شود. از آجر نسوز زیرکونیوم در ساخت کوره‌هایی که به حرارت بسیار بالایی نیاز دارند، استفاده می‌شود. فلز زیرکونیوم یا Zr2O مقاومت بسیار بالایی در برابر گرما دارد و به همین دلیل در کوره‌های ذوب آلومینیوم، کوره مخزن شیشه مذاب، راکتورهای اتمی، ساخت بوته‌های ذوب فلزات و به صورت کلی در صنایع ذوب فولاد و فلز از آن استفاده می‌شود.

آجر نسوز اکسید کروم

از این آجر نسوز ویژه در صنعت شیشه‌سازی بسیار استفاده می‌شود. در ساخت این نوع از آجر نسوز از90 تا 95 درصد اکسید کروم یا Cr₂O₃ استفاده می‌شود و این آجر مقاومت گرمایی زیادی دارد به همین دلیل بیشتر کاربرد آن کوره ذوب آهن آلومینیوم و کوره شیشه مذاب است. در ساخت کوره‌های تولید خمیر شیشه از این نوع استفاده می‌شود.

آجر آلومینیومی

آجر نسوز ویژه آلومینیومی دارای مقدار زیادی آلومین یا AL₂O₃ است در دمای حدود 1750 درجه سانتی‌گراد پخته می‌شود. در این آجر بیش از 70 درصد آلومین وجود دارد و همین امر موجب بالا رفتن مقاومت آن در برابر گرما و مواد قلیایی شده است. پوشش داخلی کوره های ذوب فلزات و آهن و شیشه سازیهای بزرگ کاربرد دارد از این آجر در ساخت دیواره درونی کوره‌های سیمان و شیشه هم استفاده می‌شود.

آجر نسوز ویژه قلیایی

آجرهای نسوز قلیایی از ترکیب اکسید سیلیسیم با اکسید منیزیم ساخته می‌شوند. از این آجر نسوز ویژه برای پوشش دیواره درونی کوره‌های تولید فولاد، کوره‌های تولید سیمان، دیواره بالایی کوره‌های ذوب شیشه و صنایع غیرفلزی استفاده می‌شود.

خریداران برای انتخاب بهترین و مناسب ترین آجر نسوز در بازار باید نکات زیر را رعایت کنند:

• استاندارد میزان جذب آب در آجر مابین ۶ تا ۱۸ در صد هست. این در حالی است که در آجر نسوز میزان جذب آب کمتر از ۲ درصد باید باشد.
• تحدب و تقعر آجر نسوز نباید پیچیدگی داشته باشد.
• تلورانس ابعاد ( کوچک ترین سایز و بزرگ ترین سایز استاندارد).
• نمک های محلول در آجر از ۶ درصد نباید بیشتر باشد این در حالی است که در آجر نسوز کمتر از ۱درصد باید باشد.
• به هیچ عنوان نباید لب پریدگی داشته باشد.
• مقاوم در برابر یخ زدگی و شرایط جوی رطوبت بالا و دمای بالا را داشته باشد.
• به هیچ عنوان نباید ترک خوردگی از فاصله ۱متری در زاویه ۴۵ درجه در آجر نسوز دیده شود.

استفاده از آجر نسوز در ظاهر نما بیرونی ساختمان

یکی از مهم ترین استفاده‌ها از آجرهای نسوز، کاربرد آن‌ها در آجرنمای ساختمان می‌باشد. آجرهای نسوز جدا از ویژگی ‌های فیزیکی و شیمیایی، ظاهری مطلوب دارند و می‌توان از آن‌ها در ظاهر ساختمان نیز استفاده کرد. به علاوه مقاومت بالای این نوع آجرها در برابر تغییرات دمایی باعث می‌شود تا به گزینه‌ای مطلوب برای نما در ساختمان بدل شوند. هم چنین ضریب پایین انتقال حرارت در آجرنسوز باعث می‌شود تا در فصول مختلف سال، انرژی به هیچ وجه به هدر نرود و در مصرف انرژی‌های مختلف صرفه‌جویی‌های چشمگیری به وجود بیاید.

از مزایای آجر نسوز در نمای بیرونی ساختمان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. به علت پخت در دمای زیاد در مقابل فرسایش و سرما وگرما مقاوم می باشد.

3. به علت پخت، شامل طیفهای رنگی زیبا می باشدکه در پایان کار زیبایی نما صد چندان می شود.

4. سبک بوده و نیاز به اسکوب و نگه دارنده ندارد و در نتیجه هزینه اضافی برای مشتری ندارد.

5.جذب زیادی با ملات وسیمان دارد و هرگز از ساختمان نمی افتد و خطر سقوط مصالح صفر است.

6. هر نوع طرح و الگویی را میتوان با آجر اجرا کرد و محدودیت اندازه در محل نصب ندارد.

7. در نهایت عایق سرما وگرما بوده و از اتلاف انرژی در همه فصول جلوگیری می کند.

استفاده از آجرنسوز در پوشش کف ساختمان

علاوه بر ظاهر بیرونی ساختمان ها، از آجرهای نسوز در پوشش کف ساختمان نیز می‌توان استفاده کرد. جدا از ویژگی‌های ظاهری، آجرنسوز ویژگی‌های دیگری نیز دارند که باعث می‌شود تا به گزینه‌ای مطلوب برای پوشش کف ساختمان‌ها تبدیل شوند. مهم ترین آن‌ها مقاومت بالای آن‌ها در برابر حرارت و در واقع نسوز بودن آن‌هاست که باعث می‌شود تا ایمنی ساختمان تا حد زیادی افزایش پیدا کند. همچنین آجر نسوز حرارت را به سختی انتقال می‌دهند و همین موضوع باعث می‌شود تا مصرف انرژی بهینه‌سازی شود و هیچ گونه هدررفت انرژی در ساختمان نداشته باشیم.

انواع آجر نسوز:

آجر نسوز صنعتی

نسوزهای شکل داده شده آنهایی هستند که در هنگام تحویل به مصرف کننده دارای شکل معینی هستند. این نسوزها را آجر نسوز ( آجر صنعتی ، آجر کوره ) مینامند.