چک لیست عملیات قالب بندی (چوبی، فلزی و …) و قالب برداری

قالب بندی

از مهم ترین گام ها در احداث سازه‌های بتنی، نحوه قالب‌بندی آن می باشد. برای ساختن یک سازه بتنی،  شیره  بتن در قالب هایی ریخته می شود، تا پس از پر کردن تمام حجم قالب ها و سفت شدن، به شکل آن قالب  درآید. به همین دلیل باید پیمانکار سازه‌های بتنی کاملاً در جریان تمام امور مربوط به قالب‌بندی، قرار داشته باشد. پس از استقرار قالب ها در محل مربوط باید آن ها را کامل چک و بازرسی نمود تا درزهایی که احتمالاً باعث بیرون زدن شیره بتن خواهند شد، پر گردند.

شرایط قالب‌بندی

1. قالب ها باید به گونه ای ساخته و نصب گردند تا شکل، اندازه، وضعیت و نمای بتن مورد نظرحاصل شود.
2.  قالب ها باید به اندازه کافی محکم باشند تا فشار یا وزن بتن تازه و دیگر بارها را تحمل کنند، بدون آنکه دچار تابیدگی، نشت شیره، گسیختگی یا به مخاطره انداختن کارگران گردند.
3. قالب ها باید طوری طراحی و ساخته شوند که به آسانی و با سرعت، قابل نصب و باز کردن باشند، تا از اتلاف وقت و پول جلوگیری به عمل آید.
4.  قالب ها باید حتی الامکان با وسایل و امکانات موجود قابل حمل و جابجایی باشند.
5. قالب ها باید درزبندی شده باشند، تا از نشت شیره بتن جلوگیری گردد.  

قالب برداری ستون

• قالب برداری باید وقتی انجام گردد که بتن قادر به تحمل تنش ها و تغییر شکل های وارده باشد. قبل از آنکه اعضا و قطعات بتنی، مقاومت کافی برای تحمل وزن خود و بارهای وارده را کسب نمایند، نباید پایه ها و قالب های باربر برچیده گردند.

• عملیات قالب برداری و جمع کردن پایه ها باید گام به گام بدون ضربه و اعمال فشار، چنان صورت گیرند که اعضا و قطعات، تحت بارهای ناگهانی قرار نگرفته، بتن صدمه نبیند و خدشه ای به ایمنی و قابلیت بهره برداری قطعات وارد نشده و تغییر شکل های غیر مجاز در آن ها صورت نگبرد.
• چنان چه قالب برداری قبل از پایان دوره مراقبت انجام گردد، باید تدابیری برای مراقبت بتن پس از قالب برداری اتخاذ شود.

نحوه قالب برداری

• قالب را باید هنگامی برداشت که بتن بتواند تنش های موثر را تحمل نماید و تغییر شکل آن از تغییر شکل های پیش بینی شده تجاوز نکند.
• پایه ها و قالب های باربر نباید قبل از آنکه اعضا و قطعات بتنی مقاومت کافی را برای تحمل وزن خود و بارهای وارد کسب کنند، برچیده گردند.
• عملیات قالب برداری و برچیدن پایه ها باید گام به گام، بدون اعمال نیرو و ضربه طوری صورت گیرد که اعضا و قطعات بتنی تحت اثر بارهای ناگهانی قرار نگیرند، بتن صدمه نبیند و ایمنی و قابلیت بهره برداری قطعات مخدوش نگردد.
• در صورتی که قالب برداری پیش از پایان دوره مراقبت بتن انجام پذیرد، باید تدابیری برای مراقبت پس از قالب برداری اتخاذ شود.

چک لیست عملیات قالب بندی و قالب برداری (چوبی، فلزی و …) شامل چه مواردی می شود؟

بررسی صحت اجرای عملیات قالب بندی و قالب برداری که شامل پیش نیازها و عملیات مستقیم و مرتبط با این بخش می شود، دارای موارد مختلفی است که در ادامه در ۱۳ بند در چک لیست عملیات قالب بندی و قالب برداری (چوبی، فلزی و …) به آن اشاره شده است.

چرا باید قبل از اجرای هر فعالیتی، چک لیست عملیات قالب بندی و قالب برداری( چوبی، فلزی و …) را به تایید نظارت مربوطه دربیاوریم؟

طبق بند “ب” ماده ۱۹ شرایط عمومی پیمان، پیمانکار متعهد می باشد که نقشه ها، امتدادها و محورها را با نظارت مهندس مشاور پیاده کند و درستی آنها را با مهندس مشاور صورتجلسه نماید. همچنین طبق بند “الف” ماده ۳۲ شرایط عمومی پیمان در خصوص نظارت بر اجرای کار، عملیات اجرای پیمانکار، همیشه باید زیر نظر و با اطلاع مهندس مشاور صورت گیرد. بنابراین تهیه و تنظیم چک لیست که در حکم تایید کیفیت پیش نیازهای انجام عملیات اجرایی می باشد، در شرایط عمومی پیمان مورد تأیید قرار گرفته است.

چک لیست عملیات ساختمانی قالب بندی (چوبی، فلزی و …) و قالب برداری

1. تهیه نقشه های کارگاهی جهت داربست، پشت بندها و نگهدارنده ها
2. انتخاب مصالح قالب بندی با درنظرگرفتن ملاحظات فنی
3. کنترل کیفیت قالب های مصرفی
4. کنترل شیب قالب بندی (اگرشیب از۲ قائم به  ۳افقی تجاوزکند برای سطح فوقانی هم قالب دیده شود)
5. روغنکاری قالب قبل از جاگذاری آرماتورها
6. کنترل درزهای قالب ها جهت جلوگیری از هدر رفتن شیره بتن
7. کنترل نظافت قالب ها
8. کنترل نحوه اجرای داربست و پشت بندها طبق نقشه های کارگاهی
9. کنترل امتدادها و چیدمان قالب ها طبق نقشه های اجرائی
10. کنترل رواداری های سازه های بتنی
11. کنترل لوله ها و غلاف داخل قالب (تاسیسات مکانیکی و الکتریکی)
12. کنترل زمان قالب برداری
13. استفاده از پایه های اطمینان بعد از برداشت قالب ها درسطوح زیرین بتن طبق رواداری های تعیین شده در آئین نامه

پیوست چک لیست عملیات قالب بندی و قالب برداری

۶-۳-۶ زمان قالب برداری

الف- چنانچه زمان قالب برداری در طرح، تعیین و تصریح نشده باشد، قالب ها و پایه ها نباید قبل از سپری شدن مدت های مندرج در جدول ۶-۳-۶ (الف) برداشته شوند:

پیش شرط های استفاده از جدول فوق این است که:

• بتن با استفاده از سیمان پرتلند معمولی یا سیمان پرتلند ضد سولفات تهیه شده باشد.
• حین سخت شدن بتن، دمای محیط به کمتر از صفر درجه سانتیگراد تنزل ننماید ( درصورت تنزل دمای محیط به کمتر از صفر درجه سانتیگراد، باید ارقام جدول متناسباً و حداقل به میزان مدت یخبندان افزایش یابند).
• هنگام قالب برداری سطوح قائم، جهت حفظ بتن در برابر گرما یا سرمای محیط بلافاصله پس از قالب برداری عمل آوردن بتن به روش مقتضی صورت پذیرد.
• در صورت استفاده از سیمان زودگیر، ارقام جدول فوق قابل کاهش است. هنگام استفاده از مواد دیرگیر کننده در ساخت بتن باید ارقام جدول فوق افزایش یابند.
• اگر ملاحظات خاصی برای پرهیز از ترک های زود هنگام یا تقلیل تغییر شکلهای ناشی از وارفتگی مد نظر باشد، باید ارقام جدول را افزایش داد. به علاوه چنانچه عمل آوردن تسریع شده یا قالب بندی خاصی نظیر قالب های لغزان مطرح باشد، ممکن است مقادیر فوق را کاهش داد.

ب: برداشتن قالب ها و پایه ها در مدت های کمتر از مقادیر مندرج در جدول فوق فقط به شرط آزمایش میسر است.

در صورتی که آزمایش نمونه های آگاهی (نگهداری شده در کارگاه ) حاکی از رسیدن مقاومت بتن به (۷۰%) مقاومت ۲۸ روزه مورد نظر باشد، می توان قالب سطوح زیرین را برداشت، ولی برداشتن پایه های اطمینان در صورتی مجاز است که علاوه بر رعایت سایر محدودیت ها، مقاومت بتن به مقاومت ۲۸ روزه مورد نظر رسیده باشد.

۶-۳-۳ رواداریها

چنانچه رواداریها در طرح مشخص نشده باشند ، ارقام مندرج در جدول ۶-۳-۳ ملاک عمل خواهند بود.

جدول ۶-۳-۳ رواداری سازه های بتنی متعارف

در مورد سازه های خاص باید رواداریها در دفترچه مشخصات فنی خصوصی درج شوند.