آزمایش جعبه U

این آزمایش توسط مرکز تحقیقات تکنولوژی شرکت Taisei در ژاپن توسعه یافته است و برای اندازه گیری قابلیت پر کردن و قابلیت عبور بتن خود تراکم استفاده می شود. قالب این آزمایش ظرفی به شکل U است. این دستگاه شامل مجرایی است که توسط یک تیغه جدا کننده و یک دریچه متحرک در وسط به دو قسمت تقسیم شده است. میلگردهایی با قطر اسمی 13 میلیکتر در قسمت دریچه با فاصله مرکز به مرکز 50 میلیمتر نصب شده اند. در نتیجه فاصله بین میلگردها 35 میلیمتر است.
به طور کلی این فاصله بر مبنای سه برابر اندازه حداکثر درشت دانه تعیین می گردد.

1) وسایل مورد نیاز

1- جعبه U از ماده سفت غیر جاذب به ابعاد نشان داده شده در شکل 1
2- کرنومتر
3- ماله و کمچه

 آزمایش جعبه U

شکل 1 : ابعاد جعبه U شکل

2) روش انجام

دستگاه U شکل را تراز کرده و از عملکرد مناسب دریچه کشویی اطمینان حاصل می کنیم. پس از بستن دریچه، یک سمت مجرا را با 20 لیتر بتن کهب ه صورت معمولی نمونه برداری شده است پر کرده و پس از یک دقیقه دریچه متحرک را بلند می کنیم تا بتن در مجرای دیگر جریان یابد پس از توقف جریان زمان تخلیه ثبت می شود. سپس ارتفاع بتن، در مجرای اول و دوم اندازه گرفته می شود.

اپ آزمایشگاه مهندس

3) تفسیر نتایج

این آزمایش برای سنجش توانایی عبور بتن خود تراکم از خروجی های تنگ وب باریک تحت ارتفاع مشخص طراحی شده است. میزان اختلاف ارتفاع بتن در دو مجرا (H2-H1) باید کمتر از 30 میلیمتر باشد. این آزمایش سختگیرانه ترین ازمایش بتن خود تراکم می باشد و قابلیت عبور و پر شدگی و توانایی شکل پذیری بتن را مدلسازی می کند. در صورتی که بتن ملزومات تعیین شده در این آزمایش را براورده سازد تقریباً می توان از عملکرد مناسب آن به عنوان بتن خود تراکم اطمینان حاصل نمود. البته تامین ملزومات آزمایش دستگاه U شکل برای آنکه بتن دارای ویژگیهای خود تراکمی باشد الزامی نیست بلکه تامین این ملزومات برای خود تراکم بودن بتن معمولاً کافی می باشد.

این ازمایش ترکیب آزمایش های قیفV شکل و جعبه L شکل می باشد. در این آزمایش بتن باید بر خلاف نیروی وزن خود حرکت کند که این امر مستلزم مناسب بودن تنش تسلیم و لزجت بتن است. در واقع برای اینکه بتن این آزمایش ها را با موفقیت پشت سر بگذارد، ترکیب مناسبی از لزجت و تنش تسلیم مورد نیاز است. محدوده بهینه ای از تنش تسلیم و لزجت وجود دارد که در خارج از این محدوده، بتن توانایی تامین ملزومات دستگاه U شکل را ندارد. اگر جریان بتن مشابه جریان یک سیال ایده ال فرض شود در پایان جریان سطح بتن در دو مجرا همتراز بوده بنابراین هر چه اختلاف ارتفاع به صفر نزدیکتر باشد روانی و قابلیت عبور بتن بهتر خواهد بود ول زجت خمیری و تنش تسلیم بتن در محدوده بهینه قرار می گیرد (شکل 2 ب را ملاحظه کنید).

با توجه به تجربیات به دست آمده از آزمایش های انجام گرفته بتن های با لزجت و تنش تسلیم زیاد یا عبور نکرده و انسداد رخ میدهد و اگر هم عبور کرده اند اختلاف ارتفاع بیش از 300 میلیمتر می باشد (شکل 2 ج را ملاحظه کنید). همچنین در بتن های با لزجت و تنش تسلیم کم که احتمال وقوع جدا شدگی زیاد استف تخلیه بتن در مجرای دوم ناقص صورت میگیرد به طوری که معمولاً شیره بتن عبور کرده و سنگدانه ها پشت آرماتورها باقی می مانند (شکل 2 الف را ملاحظه کنید). از این رو طبق توصیه انجمن مهندسی عمران ژاپن حداکثر اختلاف ارتفاع مورد قبول 30 میلیمتر در نظر گرفته می شود.

زمان تخلیه بتن رد مجرای دوم به منظور سنجش لزجت خمیری مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتیکه یک وجه دستگاه شفاف باشد می توان پس از پر شدن کامل دستگاه، نحوه قرار گیری بتن در داخل محفظه را مشاهده نمود. همچنین می توان با دانه بندی و اندازه گیری چگالی نمونه هایی که از دوطرف دریچه گرفته شده اند، میزان جدا شدگی و همگنی بتن را تخمین زد. به نظر می رسد در صورتیکه بتن اینآزمایش را با موفقیت پشت سر بگذارد، از نظر مشخصات بتن تازه مناسب باشد و می توان از ان به عنوان بتن خود تراکم نام برد. در صورتیکه بتن نتواند این آزمایش را به خوبی پشت سر بگذارد، به طور قطعی نمی توان در خصوص نا مناسب بودن این بتن نظر داد. در این حالت با رجوع به نتایج سایر نتایج بتن خود تراکم می توان نظر نهایی را در خصوص این بتن صادر نمود.

 آزمایش جعبه U

شکل 2 : نحوه قرار گیری بتنی در داخل محفظه