پل چیست؟

پُل، پل سازه‌ای است که مسیر عبور از بالای دره، رودخانه و یا راه را بدون مسدود کردن مسیر زیرین فراهم می‌آورد. از این سازه برای عبور قطار،وسایل نقلیه، عابرین پیاده، لوله انتقال آب، گاز و غیره استفاده می‌شود.

با استفاده از انواع پلها، زمان دسترسی به مکانهایی که موانع فیزیکی مانع از تردد میشدند ، کاهش یافته و از طرفی موجب افزایش ایمنی راهها  میگردد. از این سازه برای تردد قطار،وسایل نقلیه، عابرین پیاده، لوله انتقال آب، گاز و غیره استفاده می‌شود.

اجرای قطعات پل  که به صورت پیش ساخته در کارگاه و یا بصورت درجا و در محل اجرا انجام می شود.

تاریخچه پل

ایجاد گذرگاهها و پلها برای عبور از دره ها و رودخانه ها از قدیمی ترین فعالیتهای بشراست. پلهای قدیمی معمولا از مصالح موجود در طبیعت مثل:
چوب و سنگ والیاف گیاهی به صورت معلق یا با تیرهای حمال ساخته شده اند.پلهای معلق از کابلهایی از جنس الیاف گیاهی که از دو طرف به تخته سنگها ودرختها بسته شده و پلهای با تیر حمال از تیرهای چوبی که روی آنها با مصالح سنگی پوشیده می شد، ساخته شده اند.

سازه پل در پروژه احداث راه یکی از پر هزینه ترین بخش‌ها به شمار می‌رود و لذا طراحی اصولی و دقیق این سازه از اهمیت بالایی برخوردار است. رایج ترین انواع پل‌ها پل بتنی هستند زیرا:

  1. این پل‌ها از نظر اقتصادی مقرون بصرفه هستند.
  2.  در طراحی معماری زیباتر هستند.
  3.  با توجه به تکنولوژی‌های جدید بکار رفته در افزایش مقاومت فولاد و افزایش مقاومت فشاری بتن، این پل‌ها پتانسیل ساخت در عرض‌های بالا را دارند.

پلها باتوجه به موقعیت مکانی از نظر جنس و نوع سازه ،انواع مختلفی نیز دارند .

از انواع پل میتوان به پلهای چوبی، پلهای سنگی، پلهای قوسی،پلهای فلزی، پلهای بتنی ، پلهای کابلی و … نیز اشاره کرد.

پلهای چوبی:

چوب از اولین مصالحی بود که انسان برای ساختن پل از آن استفاده کرد.وزن کم چوب، استحکام و قابلیت تحمل وزن بالا از ویزگی های مثبتی است که در ساخت پل مورد اهمیت قرارمیگیرد.

پلهای چوبی ،قابلیت تحمل بارهای کوتاه مدت را بدون دیدن کوچکترین آسیبی دارا بوده و بر خلاف تصور عام، قطعات بزرگ چوب مقاومت بسیار خوبی در برابر آتش نشان می‌دهند وبرای ساخت سازه هایی مانند پل چوبی گاها مقاوم‌تر از مصالح دیگر نیز است.

 پلهای چوبی : چوب از اولین مصالحی بود که انسان برای ساختن پل از آن استفاده کرد.وزن کم چوب، استحکام و قابلیت تحمل وزن بالا از ویزگی های مثبتی است که در ساخت پل مورد اهمیت قرارمیگیرد. پلهای چوبی ،قابلیت تحمل بارهای کوتاه مدت را بدون دیدن کوچکترین آسیبی دارا بوده و بر خلاف تصور عام، قطعات بزرگ چوب مقاومت بسیار خوبی در برابر آتش نشان می‌دهند وبرای ساخت سازه هایی مانند پل چوبی گاها مقاوم‌تر از مصالح دیگر نیز است . پلهای چوبی به شکل قوسی، ساخته شده و از آنها بصورت موقتی استفاده میشود.

پلهای چوبی به شکل قوسی،  ساخته شده و از آنها بصورت موقتی استفاده میشود.

پلهای سنگی:

بعلت مقاومت بالای مصالح سنگی در مقابل  فشار، پلهای طاقی اغلب از مصالح سنگی ساخته شده اند.

اما امروزه بعلت کمبود افراد ماهر در ساخت پلهای سنگی و همچنین زمانبر بودن اجرا و هزینه ی بالا در تأمین مصالح آن، ساخت و استفاده از پلهای سنگی محدود شده است.

پل سنگی

پلهای بتنی:

پلهای بتنی در دو دسته عمده ی پل بتن مسلح و پل بتن پیش تنیده قابل اجرا میباشند.

در پلهای طاقی شکل، استفاده از بتن،به علل زیر نسبت به استفاده از سنگ  و ساخت پلهای سنگی در اولویت قرار دارد:

۱- قابلیت تحمل  فشار و وزن

۲- سهولت در ساخت

۳-در دسترس بودن مصالح تشکیل دهنده آن

پل بتنی

پلهای فلزی:

پلهای فلزی از انواع فلزات با مقاومت بالا در مقابل وزن ،فشار،آتش سوزی و فرسودگی و…. در اشکال مختلفی طراحی می شوند.

در ساخت این پلها از تیرهای ساده، فولادی یا شکلهای ساده یا قوس دار استفاده می شود.

مزایای پلهای فلزی:

۱ – سرعت و دقت در ساخت

۲ – تولید قسمتهای اصلی و سنگین در کارخانه و انتقال و مونتاژ سریع در محل احداث پل

۳– قابلیت انعطاف پذیری آسان فولاد جهت  پلهایی که در طرح و معماری خاصی اجرا میشوند

۴ – امکان تعویض، تعمیر،نگهداری و تقویت قسمتهای مختلف پل که نقص فنی یا اجرایی دارند به آسانی قابل انجام است.

۵ – رنگ پذیری و جلای فولاد

پل فلزی

معایب عمده پلهای فلزی:

۱ – از اصلیترین عیوب عیب پلهای فلزی نیز میتوان به میزان بالای خوردگی و زنگ زدگی فولاد اشاره کرد.

که ممکن است به مرور زمان این خوردگی ها منجبر به کاهش مقاومت ویا حتی تخریب پلها نیز شود.

۲ –اخیرا به علت نوسان در بازار فلزات و افزایش  قیمت فولاد، اغلب طراحان و معماران، علاقه ای به استفاده از فولاد نشان نداده و مجبور به استفاده ازمصالح جایگزین در طراحی و اجرای پلها میشوند.

پلهای قوسی:

ضمن اینکه اعضای سازه‌ ،در پلهای قوسی تقریبا فشار خالصی را تحمل می‌کنند ، اگر شرایط و محل اجرای پروژه ،اجازه احداث فونداسیون پلهای قوسی شکل را دهد این نوع پل نسبت به سایر انواع پلها ارجعیت بیشتری خواهد داشت.

 پلهای قوسی ضمن اینکه اعضای سازه‌ ،در پلهای قوسی تقریبا فشار خالصی را تحمل می‌کنند ، اگر شرایط و محل اجرای پروژه ،اجازه احداث فونداسیون پلهای قوسی شکل را دهد این نوع پل نسبت به سایر انواع پلها ارجعیت بیشتری خواهد داشت. از اهم شرایط ساخت پلهای قوسی کوتاه بودن مسیر دو انتهای قوس و میزان ارتفاع پل نیز میباشد.

از اهم شرایط ساخت پلهای قوسی کوتاه بودن مسیر دو انتهای قوس و میزان ارتفاع پل نیز میباشد.

پلهای کابلی:

 در ساخت پلهای کابلی ، همانظور که از نامش پیداست، مسئولیت تحمل کشش خالص برعهده کابلها میباشد.

پلهای کابلی به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

پل‌های کابلی معلق: این پل‌ها در مسافتهای بیشتر از 300 متر صرفه اقتصادی داشته و حداکثر تا مسافت 3000 متری نیز قابل طراحی میباشند. جهت سبک تر و مقرون به صرفه تر بودن در ساخت عبورگاه این نوع پل می‌توان از مصالح فولادی نیز استفاده کرد.

پل‌های کابلی ترکه ای: در قسمت عبورگاه این پلها از سازه های بتنی استفاده میشود و برای مسافتهای بین 100 الی 700 متر طراحی می‌شوند.