ضوابط نورگیرها، حیات خلوت، پاسیو

۱ – ضوابط نورگیری در قطعات کوچکتر یا مساوی ۲۰۰ متر مربع

حداقل مساحت نورگیری در قطعات کوچکتر یا مساوی ۲۰۰ متر مربع برای فضاهای اصلی معادل ۶% ( شش درصد ) مساحت زمین و حداقل بعد نورگیر ۲ متر الزامیست.  ( به اطاق های خواب و هال و نشیمن و پذیرایی و ناهارخوری فضاهای اصلی میگویند.)

حداقل مساحت نورگیری در قطعات کوچکتر یا مساوی ۲۰۰ متر مربع برای فضاهای فرعی معادل ۳% ( سه درصد ) مساحت زمین و حداقل بعد نورگیر ۲ متر الزامیست. ( به آشپزخانه و انباری فضای فرعی میگویند.)

۲ – ضوابط نورگیری در قطعات بزرگتر از ۲۰۰ متر مربع

حداقل مساحت نورگیری در قطعات بزرگتر از ۲۰۰ متر مربع برای فضاهای اصلی معادل ۱۲ متر مربع و حداقل بعد نورگیر ۳ متر الزامیست.

حداقل مساحت نورگیری در قطعات بزرگتر از ۲۰۰ متر مربع برای فضاهای فرعی معادل ۶ متر مربع و حداقل بعد نورگیر ۲ متر الزامیست.

• مقادیر حداقل عمق مورد نیاز نورگیرها:

الف) زمین­ هایی که مساحت آنها از 200 متر مربع کمتر می­باشد، حداقل عمق نورگیر از پلاک یا گذر مجاور برای فضاهای اصلی و فرعی 2 متر می­باشد.

ب) زمین­ هایی که مساحت آنها از 200 متر مربع بیشتر باشد:

• فضاهای اصلی: حداقل عمق نورگیر 3 متر می­باشد.
• فضاهای فرعی: حداقل عمق نورگیر 2 متر می­باشد.

در صورتیکه از یک نورگیر دو یا چند واحد مسکونی مستقل نورگیری میکنند :

فاصله دوپنجره فضای اصلی روبروی هم ۶ متر الزامیست.

فاصله دوپنجره فضای فرعی روبروی هم ۴ متر الزامیست.

فاصله دوپنجره ، یک فضای اصلی ویک فضای فرعی روبروی هم ۴ متر الزامیست.

***ضوابط ابعاد و مساحتهای نورگیر و حیاط خلوت های مذکور برای ساختمانهای معمولی تا پنج طبقه ملاک عمل میباشد.

در صورتیکه در تعبیه نورگیرهای واحدهای مسکونی، شرایط بالا رعایت شده باشد مساحت نورگیرها یا پاسیوها جزء زیربنا محسوب نمی گردند.

ضوابط ابعاد و مساحتهای نورگیر و حیاط خلوت های مذکور برای ساختمانهای معمولی تا پنج طبقه مسکونی ملاک عمل میباشد.

نحوه محاسبه مساحت نورگیرها

اول اینکه رعایت ابعاد و مساحت نورگیرها و حیاط خلوت ها برای نورگیری فضاهای مسکونی یا اداری طبق توضیحات مطالب قبلی الزمیست. در صورت رعایت ابعاد و مساحت نورگیرها و حیاط خلوت ها  مساحت آنها از مساحت زیربنای ساختمان کسر میشود.

برای محاسبه مساحت نورگیرها و حیاط خلوت ها  در صورتیکه این نورگیر وسط ساختمان باشد مساحت داخل به داخل نورگیر ( بدون دیوار ) حساب میشود و از مساحت زیربنای  ساختمان کسر میشود.

در صورتیکه یک یا چند ضلع این نورگیر منتهی به حیاط همسایه یا ساختمان همسایه باشد مساحت دیوارهای منتهی به حیاط همسایه یا ساختمان همسایه و درز انقطاع جزو مساحت نورگیر حساب میشود و از مساحت زیربنای  ساختمان کسر میگردد.

برای توضیح بیشتر میتوان گفت که این نورگیرها که طبق ضوابط احداث میشوند به عنوان فضای باز مانند حیاط  تلقی میشوند.

دیوارهای حیاط منتهی به همسایه ها نیز جزو زیر بنای ساختمان  محاسبه نمیشود. همچنین در صورتیکه در تعبیه نورگیرهای واحدهای مسکونی، شرایط زیر رعایت شده باشد مساحت نورگیرها یاپاسیوها جزء زیربنا محسوب نمی گردند.

۱ – نورگیر اتاقهای اصلی مانند اتاق خواب و پذیرایی با مساحت ۱۲مترمربع، باحداقل عرض ۳متر.

۲ – نورگیر آشپزخانه بامساحت ۶مترمربع، باحداقل عرض ۲متر.

۳ -نورگیر سراسری در پلاکهای شمالی بامساحت کمتر از ۲۰۰ مترمربع، باحداقل عرض ۲متر.

بدیهی است نورگیر اتاقهای اصلی که مساحت آن بیشتر از ۶% مساحت زمین و همچنین نورگیر آشپزخانه که مساحت آن از ۳% مساحت زمین بیشتر باشد نیز جزء زیربنا محسوب نمی گردد.

ضوابط نورگیرها ( پاسیو ها ) و ترانس ها

نحوه محاسبه ی حداقل مساحت لازم برای نورگیرها ( پاسیو )

• مساحت لازم نورگیرها جهت نوردهی به فضاهای اصلی از جمله پذیرایی ، اتاق خواب ، و غیره از حداقل مقدار دو مقدار زیر به دست می آید:

الف – ۱۲ متر مربع

ب – ۶ درصد مساحت زمین ( مساحت بعد از اصلاحی )

البته طی بخشنامه ای اعلام شد که مساحت زمین بعد از اصلاحی جهت محاسبه ی نورگیرها در نظر گرفته شود.

• مساحت لازم نورگیرها جهت نوردهی به فضاهای فرعی از جمله آشپزخانه و غیره از حداقل مقدار دو مقدار زیر به دست می آید:

الف – ۶ متر مربع

ب – ۳ درصد مساحت زمین ( مطابق بخشنامه ی جدید مساحت بعد از اصلاحی در نظر گرفته شود. )

• البته متراژ نورگیرها میتواند از مقدار مساحت لازم نورگیرها زیادتر باشد و به همان مقدار متراژ نورگیر از زیر بنا کسر میشود.
• حداقل مساحت لازم برای نورگیری ۴ مترمربع می باشد ( یعنی در هر حالتی مساحت نورگیر نمیتواند از ۴ مترمربع کمتر باشد.) 
• فواصل پنجره های نورگیر در طبقات با بیش از یک واحد آپارتمان به شرح زیر می باشد.

الف – حداقل فاصله پنجره های نورگیر فضای اصلی به فرعی و فضای فرعی به فرعی ۴ مترمی باشد.

ب- حداقل فاصله پنجره های نورگیر فضای اصلی به اصلی ۶ متر می باشد.

• مساحت نورگیر یا پاسیویی از زیر بنا کسر میشود که نورگیر مورد نظر طبق ضابطه برای فضای مورد نظر نورگیری کند در غیر اینصورت به زیر بنا اضافه میشود.

در بعضی مناطق شهرداری، نورگیری غیر مستقیم پذیرایی ازروی آشپزخانه و یا آشپزخانه از روی پذیرایی را با اعمال محدودیت هایی از جمله اجرای داکت در آشپزخانه جهت تهویه ی مناسب و با طول محدود عمق نورگیری غیر مستقیم و تعداد واحدهایی که دارای نورگیر غیر مستقیم دارند در کمیسیون داخلی رفع تعرض می دهند.

جهت نورگیری غیر مستقیم آشپزخانه از روی پذیرایی می بایست آشپزخانه دارای داکت تهویه باشد و این موضوع از طریق شورای عماری منطقه بررسی و اقدام میشود.

شیشه پنجره های نورگیر طبقات به علت عدم مشرفیت می بایست به صورت مشجر اجرا شود که در بعضی از مناطق اجرای برچسب مشجر را نیز در کمیسیون داخلی رفع تعرض می دهند.

اگر مساحت نورگیر تا یک مترمربع از مقدار مساحت لازم آن ( مساحت محاسبه شده طبق ضوابط ) کمتر باشد مساحت نورگیر ( وضع موجود ) از زیر بنا کسر میشود و اگر بیش از یک متر مربع از مساحت طبق ضابطه کمتر باشد کل نورگیر به مساحت زیر بنا افزوده میشود. البته در اکثر مناطق تا ده درصد کاهش از مقدار مساحت لازم نورگیر ( طبقه ضابطه ) قابل قبول می باشد و کاهش بیش از ده درصد مساحت نورگیر ، کل نورگیر را به زیربنا اضافه میکنند.

حداقل مساحت نورگیر برای واحدهای تجاری و اداری ۲۵ متر مربع می باشد.

در بناهایی که پنجره های مجاز آنها براساس ضوابط و مقررات جاری طراحی و تعبیه شده و از طریق حیاط خلوت یا نورگیرها مشرف به حیاط منازل همسایگان باشد ( با رعایت کامل طول و عرض حیاط خلوت ) استفاده از پنجره بازشو تا ارتفاع یکصد و هفتاد سانتی متر مجاز نبوده و مالکین ملزم به استفاده از شیشه های مشجر تا ارتفاع یکصد و هفتاد سانتی متر می باشند و در موارد بالاتر از یکصد و هفتاد سانتی متر استفاده از پنجره های بازشو و شیشه های معمولی مجاز می باشد.

ضوابط تراس ها ( بالکن ها )

مساحت تراس ها به روش سابقمطابق ریز محاسبه شده و از زیر بنا کسر میگردند:

• درتراس های سه طرف باز یا دو طرف باز نصف مساحت تراس به زیربنا اضافه میشود.
• در تراس های سه طرف بسته ۳/۲ مساحت تراس به زیر بنا افزوده میشود.

ضوابط یاد شده برای تراس های با عمق کمتر از ۳ متر صدق میکند و در صورتی که تراس دارای عمق بیش از ۳ متر باشد کل مساحت تراس به زیربنا افزوده میشود.

در به دست آورده مساحت یک فضا اگر دیواری مشترک با فضای دیگر همان بنا باشد نضف ضخامت آن دیوار در محاسبه ی مساحت فضای مذکور محسوب میشود و اگر دیوار به بنای همسایه مجاور چسبیده باشد کل ضخامت دیوار در مساحت آن فضا احتساب میشود.

البته اداره ی ثبت اسناد مساحت کل تراس را به مساحت واحدهای در سند و صورتجلسه ی تفکیکی اضافه میکند و مساحت آن را جداگانه نیز اعلام میکند.

لازم به ذکر است تراس های بدون سقف جزو زیر بنا محسوب نمی شوند.