انواع الک ها

الک وسیله ای است که برای جدا سازی عناصر دلخواه از مواد غیر خواسته شده یا برای تعیین مشخصات توزیع اندازه ی ذرات یک نمونه استفاده می شود و معمولا این کار با استفاده از یک صفحه ی بافته شده نظیر یک توری یا شبکه ی مشبک صورت می گیرد. در آشپزی از الک برای جداسازی و تفکیک توده ای از مواد به شکل اجزای خشک نظیر آرد و هم چنین برای تحت تاثیر هوا قرار دادن و ترکیب کردن آن ها استفاده می شود. یک صافی نوعی از الک است که برای جدا سازی جامدات از مایعات استفاده می شود.

در بیشتر الک ها، بذر توسط نیروی وزن از سوراخ های الک عبور می کند. دانه های درشت سریعاً و به راحتی از سوراخهای بزرگ عبور میکند هر چند سطح الک ساکن باشد. هنگام الک کردن ذرات ریز سطح الک بایستی به طرق مختلف مرتعش شود. روش های مرسوم عبارتند از،چرخاندن یک سیلندر (الک استوانه ای) حول محور افقی و الک مسطح مرتعش یا گردشی.

امروزه الک آزمایشگاهی به عنوان یک ابزار دقیق جایگاه ویژه ای در صنایع دارد. وسعت کاربرد الک های آزمایشگاهی از صنایع کشاورزی و غذایی گرفته تا داروسازی و معدن و ساختمان سازی و … می باشد.

ویژگی های الک استنلس استیل:

1.ضد زنگ و اکسیدگی

الک های استیل به علت آلیاژی که از آن ساخته شده اند در مواجه با رطوبت دچار زنگ زدگی نمی شوند.جنس توری و فریم این الکها از فولاد گرید 304 و گرید 316 می باشد.

2.ضد سایش

الک های آزمایشگاهی همگی ضد سایش بوده و هنگام فرآیند جداسازی ماده هیچ براده و ذره ای از خود در متریال در حال غربال آزاد نمی کند.

3.دقت بسیار بالا

روزنه های الک ها آزمایشگاهی دقتی بسیار بالا داشته است.

4.ضد خوردگی

الک استیل خاصیت ضد خوردگی دارد و در طول زمان هیچ حفره ای در داخل فریم و توری آن ایجاد نمی شود و همین امر موجب می شود تا آزمایشگر در اندازه گیری وزن متریال الک شده دچار بی دقتی نشود.

5.خاصیت ضد مغناطیسی

الک های استیل همه ساخته شده از فولاد سری 300 بوده که مشخصه بارز آن خاصیت ضد مغناطیس است که از آن با عنوان استیل نگیر یاد می شود.

6.مقاومت بالادر برابر اسید و باز

الک های آزمایشگاهی مقاومت بالایی در برابر مواد اسیدی و بازی دارند.

7.مقاومت بالا در برابر حرارت

سرند (گریزلی):

سرند یک وسیله ساده شامل شبکه های ساخته شده از میله های فلزی است که معمولاً شیبدار ساخته می شود و مواد از میان آن عبور داده می شود. مسیر جریان مواد موازی محور میله ها است. میله ها معمولاً به صورتی شکل داده می شوند که قسمت بالا عریض تر از پائین آنهاست. این وسیله اغلب یک تسمه فلزی بدون انتهاست به گونه ای که مواد درشت تر در انتها (روی) آن باقی میماند در حالیکه مواد ریزتر از درون سوراخ های آن عبور می کنند. در چنین حالتی طول میله ها عمود بر جهت جریان مواد است. سرند برای جداسازی مواد درشت و بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد.

الک های چرخان یا جداکننده های استوانه ای

الکهای چرخان به صورت استوانهای هستند که حول محور طولی خود میچرخد. دیواره استوانهای از صفحه فلزی مشبک یا شبکههای سیمی متصل به یک شاسی ساخته شده است که مواد هنگام چرخیدن الک از سوراخهای آن عبور میکنند. محور استوانه در امتداد خودش شیبدار است و تغذیه از یک طرف و تخلیه نیز از طرف دیگر صورت میپذیرد.

عمل جداسازی ذرات توسط شبکه های کوچکتر الک که در قسمت تغذیه است صورت میگیرد و هر چه به طرف دیگر حرکت می کنند سوراخ ها بازتر میشوند. این نوع جداسازها دارای جثه کوچک و شکل ساده میباشند و مسئله ارتعاش در آنها وجود ندارد، اما ظرفیت درجه بندی های استوانه ای کمتر از نوع ارتعاشی با اندازه یکسان است. اگر چه این نوع وسیله به صورت دقیق جداسازی را انجام میدهد، اما هنگام استفاده از مواد تر و شکننده به خوبی کار نمیکنند، همچنین مواقعی که درجه بندی مواد هدف نهایی است، استفاده از آن باعث سایش خود به خود در مواد میشود.

سرعت چرخش الک در حدی است که مواد از کف الک مسافتی به اندازه شعاع استوانهای را طی کنند و سپس شروع به غلتیدن نمایند. شیب درجه بندهای استوانه ای برای مواد دانه ای خشک حداکثر تا حدود 221 میلیمتر به ازای هر متر طول الک در نظر گرفته می شود. ظرفیت و راندمان این الک ها با تغییر سرعت و شیب آن تغییر میکند. سطح مؤثر الک (نه سطح کل استوانه) با ضرب کردن طول استوانه در 0/33 قطر محاسبه می شود.

الکهای لرزشی (رفت و برگشتی)

الکهای لرزشی مثل الکهای ارتعاشی دارای صفحات مستطیل شکل شیبداری هستند که مواد روی آن در جهت شیب حرکت میکنند. حرکت الک در یک خط مستقیم به صورت رفت و برگشتی است. گرچه گاهی به این الکها، الکهای مرتعش نیز میگویند، اما برخلاف الکهای مرتعش مواد را نمیغلتاند، مگر الکهایی که دارای سطوح پله پله ای با سوراخ های متفاوت برای جداکردن اندازه مختلف مواد در طول الک هستند. الک های لرزشی به طور وسیع به صورت ترکیبی از الک و انتقال دهنده برای بسیاری از انواع مواد فله ای مورد استفاده قرار میگیرند.

اپ آزمایشگاه مهندس

تولید الک آزمایشگاهی
ورق از جنس استیل در عملیات کشش به شکل دیواره بالایی الک آزمایشگاهی تبدیل می شود. همچنین روش تولید فریم پایین الک آزمایشگاهی نیز به همین شکل می باشد. توری الک طی عملیات پرسکاری در بین این دو فریم گذاشته و فریم بالایی و فریم پایین بصورت پرسی در هم فرو می روند. برای محکم تر شدن توری در بین فریم ها عملیات جوشکاری دقیقی بر روی آنها انجام می شود. در مرحله آخر پلاک مشخص شده (‌بعد از حک کاری شماره الک) بر روی الک پرچ می شود. الکها بعد از بسته بندی در کارتن به مشتری ارائه می گردد. 

الک های آزایشگاهی
جنس توری و فریم الک های آزمایشگاهی از استیل ضد زنگ استنلس استیل ساخته شده است. توری الک های آزمایشگاهی با توجه به استاندارد از اندازه 25 میکرون تا 101 میلی متر ساخته شده است که هر الک دارای گواهی کالیبراسیون منحصر به فرد جهت ارائه به اداره استاندارد می باشد. 

فریم 8 اینچ معادل 203 میلی متر 
فریم 12 اینچ معادل 305 میلی متر 
فریم 18 اینچ معادل 457 میلی متر 

انواع الک آزمایشگاهی در کاربرد آزمایشگاه مکانیک خاک با سری 15 تایی به شماره های ذیل است: 

شماره مش 200 سایز 75 میکرون 
شماره مش 100 سایز 150 میکرون 
شماره مش 50 سایز 300 میکرون 
شماره مش 40 سایز 420 میکرون 
شماره مش 30 سایز 600 میکرون 
شماره مش 16 سایز 1.20 میلی متر 
شماره مش 10 سایز 2.00 میلی متر 
شماره مش 8 سایز 2.36 میلی متر 
شماره مش 4 سایز 4.75 میلی متر 
شماره مش “3/8 سایز 9.51 میلی متر 
شماره مش “1/2 سایز 12.70 میلی متر 
شماره مش “3/4 سایز 19.00 میلی متر 
شماره مش “1 سایز 25.40 میلی متر 
شماره مش “1.1/2 سایز 38.10 میلی متر 
شماره مش “2 سایز 50.80 میلی متر 

هدف از آزمایش دانه بندی و استفاده الک آزمایشگاهی

توزیع بزرگی دانه‌ها معمولاً از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در رفتار مهندسی مواد دانه‌ای تاثیرگذار است. آزمایش الک را می‌توان بر روی تمام مواد آلی و غیر آلی دانه‌ای شامل ماسه، تکه سنگ‌های خُرد شده، رس، گرانیت، فلدسپار، زغال سنگ، بسیاری مواد گرده‌ای و حتی دانه‌های غلات نیز استفاده کرد. 

برای این آزمایش از الک‌های ویژه‌ای که شبکه کف آن‌ها از سیم فولادی است استفاده می‌کنیم، سوراخ‌های کف این الک‌ها همگی دارای اندازه دقیق و مشخص‌اند. باید مجموعه الک‌ها را بر روی هم قرار داد، الک‌های با سوراخ بزرگتر در بالا و الک‌های ریزتر در پایین قرار می‌گیرند. پس از آن نمونه خاک خشک را که تمام کلوخه‌های آن شکسته شده ابتدا وزن می‌کنند و بعد آن را بر روی الک بالایی می‌ریزند و مجموعه الک‌ها را برای مدت معلومی (استاندارد) تکان می‌دهند تا دانه‌های خاک از آن عبور کند واضح است که دانه‌های با اندازه کوچکتر از سوراخ‌های الک عبور می‌کنند و دانه‌های بزرگتر بر روی سیم‌های فولادی باقی می‌مانند.

این روش برای دانه‌های درشت‌تر خاک منطقی است ولی برای دانه‌های بسیار ریز مناسب نیست، زیرا دانه‌های بسیار ریز خاک به یکدیگر می‌چسبند و در نتیجه روش الک دیگر جواب‌های مناسبی نخواهد داد. اگر میزان دانه‌های ریز خاک زیاد باشد ممکن است مجبور شویم اول از روی خاک و دانه‌های خشن آن آب عبور دهیم و پس از شسته شدن ذرات بزرگتر و از بین رفتن کلوخه‌ها، شروع به الک کردن کنیم. 

نگهداری و محافظت از الک آزمایشگاهی: 

الک های آزمایشگاهی با توجه به فریم شان تحمل وزنی بخصوصی دارند که در صورت عدم رعایت این مسئله از عمر آن کاسته میشود. بعد از استفاده از الکها بهتر است آن را با فشار باد آنرا تمیز کنیم در صورت عدم دسترسی به کمپرسور هوا با فرچه های مخصوص تمیز کردن الک، ان را تمیز کنید.