لوله و اتصالات

امروزه نقش لوله ها و اتصالات در صنعت ساختمانی، بسیار حائز اهمیت است. لوله ها از نظر اتصالات، جنس و کاربرد به چندین دسته تقسیم می شوند. از انواع لوله های مورد استفاده در صنعت می توان به لوله های فولادی، مسی و پلیمری اشاره کرد. اتصالات هرکدام از این لوله ها متفاوت بوده که در ادامه به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

در این مقاله در ابتدا به صورت تیتر بار و کلی با انواع لوله ها و موارد مصرف آن آشنا میشویم و سپس به توضیح مفصلی از برخی آن ها میپردازیم:

انواع لوله های مورد استفاده در صنعت

درساختن لوله ها از مواد مختلف استفاده می شود:

مواد فلزی (Metallic material) که خود به دو بخش آهنی (Ferrous) وغیرآهنی (Non-ferrous) تقسیم می شود.

مواد آهنی نیز به چند بخش بشرح زیر تقسیم می شود:

آهن کارکرده (Wrought iron)
چدن (Cast iron) که شامل چدن خاآستری وچدن داکتیل می باشد.
فولاد (Steel) که شامل فولادهای کربنی (Carbon steel) وفولادهای آلیاژی (Alloy steel) می باشد.

مواد فلزی غیرآهنی (Non-ferrous material) بشرح زیر می باشد.

لوله های مسی وآلیاژهای آن (Copper & copper alloy) مثل برنج (Brass) وبرنز (Bronze) وآدمیرال.
لوله های سربی (Lead)
لوله های آلومینیومی (Aluminium)
لوله های رویی (Zinc)

مواد غیر فلزی (Non-metalic material ) شامل :

لوله های سیمانی (Cement)
لوله های بتنی (Concrete)
لوله های پلاستیکی (Plastic) شامل: پلیکا (p.v.c) وپلی اتیلن (p.e) و پلی پروپیلن (p.p)
لوله های لاستیکی (Rubber)
لوله های شیشه ای (Glass)
لوله های چوبی (Wood)
لوله های فایبرگلس (Fiberglass)
لوله های سفالی

که در زیر به بررسی انواع پرکاربرد آن در صنعت میپردازیم

موارد استفاده ازلوله ها

لوله های چدنی: این لوله ها جهت انتقال آب و فاضلاب درفشارهای کم کاربرد دارد.
لوله های مسی وآلیاژهای آن: ازاین لوله ها درسیستمهای آب – فاضلاب – سوخت رسانی وروغن موتور و دستگاههای تهویه استفاده می شود. البته به دلیل گرانی در تاسیسات آب و فاضلاب کمتر استفاده می شود ولی به علت قابلیت خوب انتقال حرارت در مبدلهای حرارتی کاربرد فراوانی دارد.

لوله های سربی: درسیستمهای فاضلاب- هواکشها- حمل موادشیمیایی – واحد تولید یا بازیافت اسیدسولفوریک – گازهای اسیدی – موادشیمیایی خورنده – سودا وغیره کاربرد دارد.
لوله های آلومینیومی: برای سوخت رسانی وانتقال روغن درموتور هواپیما بدلیل سبک بودن و همچنین درواحدهای صنایع شیمیایی ودرمحیط کارخانه گازهایی مثل کلروآمونیاک یا انیدریدسولفورو ورسانیدن هوای خشک به دستگاههای ابزاردقیق کاربرد دارد.
لوله های سفالی: برای مجرای زیرزمینی فاضلاب بکار میرود.
لوله های سیمانی: مخصوص مجراهای آب و فاضلاب کاربرد دارد.
لوله های پلاستیکی: برای حمل آب و فاضلاب وموادشیمیایی وگاز درفشارکم کاربرد دارد.

ازمزایای لوله های پلاستیکی پایین بودن قیمت – مقاوم بودن درمقابل زنگ خوردگی – سبک بودن وسهولت حمل ونقل – سهولت انتقال – یکنواختی جداره داخلی لوله – عدم نیاز به ماشین آلات سنگین برای نصب – تعمیرآسان – عدم نیازبه عایقکاری وامکان تولید درطولهای زیاد برای قطرهای پایین می باشد.

لوله فولادی وآلیاژهای آن:

8-1: لوله های فولادی تجاری برای تاسیسات حرارت مرکزی – تهویه مطبوع – انتقال نفت وروغن درفشارهای پایین ونوع گالوانیزه جهت مصرف آبرسانی کاربرد دارد. معمولا این لوله ها ازجنس , ST37 و ST33 و ASTM A53 و برای آب مطابق استاندارد AWWA-C200 می باشد.

8-2: لوله های فولادی کربنی مخصوص انتقال نفت وگاز مطابق استاندارد API 5L, grade B, X42, X52, X60, X70

8-3: لوله های فولادی آلیاژی گریدهای 316و 347, 304 و 410… جهت سیالات خورنده و دماها و فشارهای بالا کاربرد دارد.

حتما بخوانید : مشاهده قیمت بروز انواع لوله و اتصالات

انواع لوله های فولادی

1. لوله سیاه

لوله استوانه ای بلند و توخالی است که دو سر آن باز است که سطح مقطع آن می تواند دایره ای باشد. لوله‌های فولادی سیاه هیچگونه پوششی ندارند و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ در ﺻـﻨﻌﺖ ﺑـﻪ دو دﺳـﺘﻪ درزدار و ﺑـﺪون درز ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد.

ﻟﻮﻟﻪ های درزدار ﺑـﺮای اﻧﺘﻘـﺎل ﻣﺎﻳﻌـﺎت، ﺗﻮﻟﻴـﺪ ﭘﺮوﻓﻴﻠﻬـﺎی ﻗﻮﻃﻲ، ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت و ﺳﺎزه ﻫﺎی ﻓﻠﺰی ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮد.
ﻟﻮﻟـﻪ ﻫـﺎی ﺑﺪون درز: به آن دسته از لوله های سیاه فولادی گفته میشود که در فرآیند تولید آنها از انواع روشهای جوش فلرات استفاده نمیشود و تفاوت دیگر آنها در ماده اولیه محصولات میباشد.

خوشبختانه تعداد کارخانه های داخلی فعال در زمینه تولید انواع لوله سیاه فولادی و آهنی درز دار قابل ملاحظه بوده و بخش عمده مورد نیاز کشور از این نوع لوله ها توسط کارخانه های داخلی تامین می گردد.

کاربرد لوله سیاه

می‌توان از لوله سیاه برای گازرسانی منازل و سیستم‌های شوفاژ نیز استفاده کرد، به این دلیل گاهی از آن با عنوان لوله گازی و یا لوله شوفاژی نیز نام برده می‌شود. از این رو برای تمام سایزهای لوله‌سیاه اتصالات جوشی و پیچی آماده در بازار موجود می باشد.

همچنین پس از گذراندن پروسه گالوانیزاسیون، می‌توان از لوله‌سیاه برای سیستم‌های لوله‌کشی آب نیز استفاده نمود. معمولاً این لوله‌ها از ورق‌های نورد گرم با ضخامت ۲ میلی‌متر به بالا تولید می‌شوند. از این رومقاومت‌ خمشی ، پیچشی و تحمل فشار بالایی دارند.

2. لوله های گالوانیزه

لوله گالوانیزه در واقع همان لوله فولادی درزدار (سیاه) است که پس از ساخت، برای محافظت در برابر مواد خورنده، جداره داخلی و خارجی آن را با آلیاژ روی روکش کرده اند.

لوله های گالوانیزه در شاخه های ۶ متری به بازار عرضه می شود، اتصال آن ها معموال دنده ای است و نباید از جوش دادن برای اتصال آن ها استفاده شود. از این لوله در سیستم آب سرد و گرم بهداشتی استفاده می شود.

لوله های گالوانیزه در بازار به لوله های آهنی سفید نیز معروفند و عموما فرقی بین آنها گذاشته نمی شود. درحالیکه لوله های فولادی گالوانیزه در مقایسه با نوع آهنی آن سبک تر و براق تر هستند.

انواع لوله گالوانیزه

لوله های گالوانیزه خود به دو دسته تقسیم می شوند

لوله های فولادی گالوانیزه: این نوع لوله ها گاهی برای تخلیه فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک به کار برده می شود ولی مورد استفاده اصلی آنها برای تهویه است. جنس این لوله ها از فولاد نرمی است که در ساخت آن ورقه را با فشار داخل قالب عبور داده درز آن را جوش می دهند و سپس آنها را جهت افزایش مقاومت در برابر اسیدها و زنگ زدگیها در یک وان آبکاری روی اندود (گالوانیزه) می کنند. این نوع لوله ها نسبت به نوع آهنی در برابر اسیدها مقاومت کمتری دارند و کلیه اسیدهایی که برای چدن مضر می باشند فولاد گالوانیزه را هم خراب می کنند.
لوله های آهنی گالوانیزه: جنس این لوله ها از آهن سفید نورد شده است که درز آن توسط دستگاههای درز جوش بهم جوش داده می شود و سپس لوله را در فلز روی مذاب فرو می برند. به همین علت آنها را لوله های با درز نیز می گویند. این نوع لوله ها از رنگ تیره و خاکستری آن شناخته می شوند و عموما به دو صورت سبک و متوسط شناخته می شوند.

انواع لوله پلاستیکی

لوله های پلاستیکی که در تاسیسات آب و فاضلاب به کار برده می شوند؛ این لوله ها در سیستم آبرسانی سرد و گرم به علت داشتن آستانه مقاومتی، بسیار پرکاربرد هستند و اتصال این نوع لوله ها توسط جوش حرارتی صورت می گیرد و در رنگ سفید در بازار عرضه می گردد. عبارتند از:

1. لوله های پلاستیکی pvc – مخفف پلی ونیل کلراید – پلیکا

این لوله ها به اسم یو پی وی سی معروف است که به علت پیشتازان تولید کننده این فرآیند به پلیکا معروف شد. با رنگ طوسی رنگ در میان مردم بسیار کاربردی محسوب می شود و خیلی از افراد بر این تصور هستند که پلیکا جنس این نوع لوله محسوب می شود در حالی که نام برند معروف این نوع لوله است.

مقاومت بالا و عدم خراب شدن در زمان طولانی باعث پرطرفدار تر شدن این نوع لوله گردیده است.

صنعت آب و فاضلاب بسیار با لوله های پلیکا مرتبط و وابسته است و به تنهایی باعث موفقیت این امر گردیده است.

مزایای لوله های pvc

اتصال بسیار آسان لوله ها و قطعات
عدم احتیاج به رنگ آمیزی در نصب روکار
وزن سبک و امکان نصب آسان در سقف کاذب و یا جاهایی که دسترسی به آنها مشکل است
مقاومت بالا در برابر مواد شیمیایی

کاربرد لوله های pvc

اتصال فاضلاب ها
در صنعت و شهرسازی
برطرف کردن نیاز های آبرسانی شهری
ساپورت کردن بخش برقی شهر
حمایت لاین های مخابراتی
سیستم تهویه ساختمان و شرکت ها

معایب لوله های pvc

شکنندگی در حساسیت بسیار بالا در مقابل سرما
از دست دادن مقاومت در برابر حرارت زیاد
مقاومت کم در مقابل نیروهای خارجی

2. لوله های پلاستیکی (PE مخفف پلی اتیلن)

این لوله ها با توجه به نوع خود دارای مزایای مختلفی هستند:

نوع اول: داشتن چکالی پایین و قابلیت انعطاف خوب ولی با مقاومت حرارتی پایین
نوع دوم: داشتن پگالی متوسط و سخت تر از نوع اول ولی مقاومت بالاتر در مقابل حرارت و قابلیت انبساط بیشتر
نوع سوم: بسیار سنگین تر ازنوع قبلی و چگالی بیشتر، مقاومت، درجه سختی و قابلیت انبساط بیشتر

اتصال لوله های pvc با روشهای مختلف دنده ای، فلنچی، بستی، نر ومادگی با روش جوش حرارتی انجام می شود.

قیمت مناسب این لوله ها نسبت به سایر لوله ها باعث شده تا صرفه جویی اقتصادی از نظر هزینه های حفاری ، حمل و نقل و نصب ایجاد گردد. سبک هستند در نتیجه حمل و نقل این لوله ها آسان و به راحتی صورت می پذیرد. جنسی از این لوله به نام لوله خرطومی در برق کاری داخل ساختمان کاربرد دارد.

3. لوله های پلاستیک PP (پلی پروپیلن)

پلی پروپیلن بطور عالی دربرابر اسیدهای غیر اکسیژنه حتی در درجه حرارت بالا مقاومت میکند، درحالیکه توسط اسیدهای اکسیژنه میزان تخریب بیشتر خواهد شد. بعضی از مواد شیمیایی ممکن است باعث ترک خوردگی ناشی از تنش شوند، بویژه اگر با فشارهای مکانیکی نیز همراه باشد.

از انواع دیگر لوله های پلاستیکی می توان به موارد زیر اشاره کرد.

4. لوله های پلاستیکی cpvc (مخفف کلرینید پلی ونیل کلراید)

5. لوله های پلاستیک ABS (مخفف اکریلونیتریل ، بوتادین و استیرن)

6. لوله های پلاستیکی PB (مخفف پلی بوتیلن)

در میان لوله های پلاستیکی لوله های pvc و پلی اتیلن بیشترین استفاده را در شبکه فاضلاب دارند.

اتصالات لوله پلیکا

انواع زانویی ها و درپوش های لوله پلیکا در این روش برای فیت کردن یا جا زدن دو لوله به کار گرفته می شوند.
اتصال از طریق سه راهی ها در لوله کشی فاضلاب و تهویه به کار برده می شود.
اتصال سه راه دریچه بازدید
اتصال سیفون شتر گلویی: برای اتصال سرویس بهداشتی به کار گرفته می شود
رابط برطرف کننده ی بو: از این وسیله براى ارتباط سیفون به توالت برای آب بندی محل اتصال استفاده می شود.
استانداردهای لوله پلیکا و پی وی سی بر طبق استاندارد های بین المللی به چند بخش تقسیم بندی می شوند. (اندازه، قطر)

سیستم پوش فیت

پوش فیت، سیستم لوله کشی فاضلابی تشکیل شده از لوله و اتصالات است که از نظر کیفیت جنس و مواد اولیه، طراحی، ساخت و نحوه نصب و اجرا نسبت به دیگر لوله و اتصالات فاضلابی موجود اعم از پلیمری یا آلیاژی کاملا برتری دارد.
در این سیستم فاضلابی به دلیل وجود سوکت در لوله و اتصالات نیازی به استفاده از چسب و جوش نیست و از طرفی به دلیل نوع مواد اولیه و فرآیند تولید خاص، شکنندگی دیگر انواع لوله و اتصالات فاضلابی را ندارد و مقاومت بالایی در برابر ضربه و فشار خارجی دارد.

سیستم فاضلابی پوش فیت. آخرین تکنولوژی روز در ایران است که در سال های اخیر وارد بازار شده و در مکان های مختلف علی الخصوص ساختمان های بلند مرتبه به کار گرفته میشود این سیستم دارای بهترین راندمان برای ساختمان های بلند مرتبه بوده و باید با ویژگی های خاصی بکار گرفته شود .

تفاوت لوله پوش فیت با لوله پولیکا چیست؟

لوله پوش فیت از لحاظ جنس و مقاومت و حتی ضخامت بسیار بهتر از پولیکا می باشد. برعکس پولیکا، نیازی به چسب برای اتصالات ندارد و فقط بصورت فیتینگی بهم وصل می شوند. فقط اجرای پوش فیت نیاز به بست دارد تا از جداشدن اتصالات جلوگیری کند. لوله های پوش فیت دارای دریچه های بازدید نیز می باشد تا در صورت گرفتگی، جلوگیری از تخریب زیاد بکند.

انواع لوله های چدنی

جنس این لوله ها از چدن ریخته گری است و بر حسب نوع کاربرد آنها انواع و مقدار آلیاژ، شکل و طول لوله، نوع اتصالات آنها باهم متفاوت می باشد و اغلب در سیستم لوله کشی فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد.

لوله های چدنی که در سیستم لوله کشی فاضلاب به کار می رود :

لوله های چدنی سر توپی به این لوله ها بوشن دار نیز گفته می شود
لوله های چدنی دو سر تخت به این لوله ها بدون بوشن نیز گفته می شود

مقایسه لوله های چدنی توپی دار و سر تخت

قابلیت تحمل لوله های سرتخت بیشتر است
لوله های سر تخت به دلیل نداشتن مادگی و لبه های قیطانی و وزن و ضخامت کمتر و نوع پیوند کاربرد بیشتری دارند
لوله های سر تخت به دلیل خاصیت الاستیکی نوع پیوند آن تغییر حرارت بیشتری نسبت به لوله های دیگر تحمل می کنند.

مزایای لوله های چدنی

در برابر فشار وارده به جداره های خارجی دارای مقاومت و استحکام خوبی هستند.
فرسودگی این لوله ها کمتر از لوله های فلزی است.
می توان به راحتی از دستگاه تراکم هوا جهت باز کردن و رفع گرفتگی لوله استفاده نمود.
قیمت لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی ارزانتر است.

معایب لوله های چدنی

نصب لوله های چدنی نسبت به لوله های آهنی کنتدتر انجام می شود.
لوله های چدنی به علت تاثیر مواد شیمیایی موجود در فاضلاب زنگ می زنند جلوگیری از زنگ زدگی آنها میسر نمی باشد
داشتن وزن زیاد قطعات

اتصالات لوله

در لوله کشی آب سرد و گرم مصرفی برای اتصال لوله ها به یکدیگر ، تغییر جهت دادن لوله ، انشعاب گیری و یا تبدیل قطر لوله از قطعاتی استفاده می نمایند که آنها را اتصالات یا وصله می نامند .

وصله یا اتصالات در دو نوع پیچی یا (دنده ای) و جوشی ساخته می شوند که منحصراً در لوله کشی آب سرد و گرم و برگشت مصرفی باید از نوع پیچی یا دنده ای سفید استفاده کرد زیرا استفاده از وصله های دنده ای غیر گالوانیزه مشکل خورده شدن و در نتیجه پوسیدگی لوله ها را بوجود می آورد.

در لوله کشی آب رسانی با لوله گالوانیزه، متداول ترین اتصالات لوله عبارتند از: بوشن، زانو، سه راهی، مغزی، مهره ماسوره، تبدیل و درپوش که جنس آن ها طبق مقررات ملی ساختمان باید از نوع فوالدی گالوانیزه (جنس خود لوله) یا چدن چکش خوار باشد.

با توجه به اهمیت اتصالات لوله سفید در شبکه لوله کشی آب رسانی با لوله گالوانیزه، در این جا به شرح مختصر هر یک از آن ها می پردازیم.

انواع اتصالات لوله

1. بوشن

قطعه ای استوانه ای است که برای متصل نمودن دو قطعه لوله یا فیتینگ به همدیگر به کار می رود و به صورت بوشن ساده، روپیچ توپیچ و بوشن تبدیل وجود دارد.

این وصاله تماماً از داخل دنده شده است به همین منظور می توان برای اتصال دو لوله یا دو وصاله که یک سر آنها از خارج دارای دنده است استفاده نمود.

بوشن ساده: یک قطعه استوانه تو خالی و ریخته شده از چدن است که از داخل دنده شده است این وصله جهت اتصال دو لوله هم قطر و در راستای هم مورد استفاده قرار می گیرد.

بوشن روپیچ توپیچ: همانند بوشن ساده است ولی در دو سر به ترتیب از داخل و خارج دنده شده است و جهت اتصال دو قطعه که یکی از رو و دیگری از داخل دنده شده باشد مورد استفاده قرار می گیرد.

بوشن تبدیل: این بوشن از چدن ریخته شده و قطر دو سر آن متفاوت است و جهت اتصال دو لوله با قطرهای مختلف و در راستای هم مورد استفاده قرار می گیرد.

2. زانویی

قطعه ای است که برای تغییر جهت مسیر استفاده می شود و با توجه به زاویه تغییر و نحوه دنده شدن، دارای انواع و اقسام مختلفی است. که خود شامل زانوی قائم ۹۰ درجه – زانوی ۴۵ درجه – زانوی روپیچ و توپیچ ۹۰ درجه یا چپقی – زانوی روپیچ توپیچ ۴۵ درجه و زانوی تبدیل می باشد.

3. چهار راهی

وصاله هایی هستند که همانند سه راهی ساده و تبدیل در اندازه های مختلف تولید شده و جهت اتصال انشعابات فرعی مورد استفاده قرار می گیرد.

4. سه راهی

قطعه ای است که برای انشعاب گیری در لوله کشی کاربرد دارد. سه راهی ها شامل سه راهی قائم – سه راهی ۴۵ درجه – سه راهی تبدیل ساده و روپیچ توپیچ هستند

سه راهی قائم: سه راهی قائم که سه راهی معادل نیز نامیده می شود وصاله ای است که برای گرفتن انشعاب و اتصال انشعابات فرعی مورد استفاده قرار می گیرد. این سه راهی از داخل دنده شده و برای انشعابهای با انحراف ۹۰ درجه و هم قطر به لوله اصلی به کار می رود.
سه راهی ۴۵: همانند سه راهی قائم از داخل دنده شده و در لوله کشی تاسیسات فاضلاب مورد استفاده فراوان دارد وجهت اتصال انشعابات فرعی با انحراف ۴۵ به کار برده می شود.
سه راهی تبدیل: جهت اتصال انشعابهای فرعی با قطرهای متفاوت نسبت به قطر لوله اصلی مورد استفاده قرار می گیرد. این وصاله در اندازه های تبدیلی گوناگون و به صورت دنده از داخل و روپیچ توپیچ تولید می شود.

5. مغزی

از یک قطعه لوله کوتاه دو سر دنده و یک قطعه آهن ریخته شده به شکل لوله که دو سر آن از خارج دنده می گردد ساخته می شوند. برای اتصال اجزای سیستم لوله کشی به خصوص اتصال دو وصاله به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد.

مغزی ها شامل مغزی رو پیچ ساده – روپیچ ، توپیچ تبدیل و روپیچ تبدیل می باشند. از مغزی تبدیل روپیچ توپیچ همانند بوشن و سه راهی تبدیل برای تغییر قطر در لوله کشی استفاده می شود.

نکته:‌ از مغزی های تبدیل روپیچ نیز برای تغییر قطر در لوله کشی استفاده می شود.

6. مهره ماسوره

قطعه ای است که برای اتصال دو قسمت از لوله کشی به یکدیگر یا اتصال لوله کشی به دستگاه به کار می رود.

مهره ماسوره خود از سه قطعه پیوسته به هم تشکیل شده است. دو قطعه از آن هر یک به یک طرف وصل می شود و قطعه وسط با اتصال دادن این دو قطعه به یکدیگر دو قسمت لوله کشی را به هم وصل می کند. این دو قطعه هر کدام به طور جداگانه روی لوله یا اتصالات دیگر بسته شده و سپس با جفت کردن نر و ماده و بستن مهره واسط ارتباط بین اجزای اتصال دهنده برقرار می شود.

کاربرد این وصاله در ارتباط دادن لوله های فاضلاب بسیار کم است و بیشترین مورد استفاده آن در لوله کشی آب بهداشتی ، تهویه فاضلات و مدارهای بسته می باشد و معمولاً در تعمیرات لوله کشی کاربرد زیادی دارد.

از مهره ماسوره در اتصال سیستم لوله کشی به دستگاه ها مانند آب گرم کن یا اتصال لوله ها در طول های بلند و در مدارهای بسته استفاده می شود.

نکته: برای بستن مهره و ماسوره حتماً از آچار کلاغی استفاده شود.

7. درپوش

در صورت لزوم برای بستن دهانه های باز و انشعاب ها به کار می رود.

وصله ای است که جهت مسدود کردن انشعابات لوله کشی به کار می رود. درپوش ها به صورت پیچ از رو دنده می شوند و محل آچارگیری آن عموماً چهار گوش است. این وسیله در سیستم های لوله کشی فاضلاب در انتهای مسیر لوله کشی یا دریچه های بازدید نصب می گردد.

نکته: در اتصال پیچی لوله ها باید توجه داشت که اولاً داخل لوله و اتصالات از روغن و مواد خارجی کاملاً پاک باشد ثانیاً طول قسمت دنده شده طوری باشد که هنگام پیچیدن در محل اتصال به لبه انتهایی لوازم اتصالی لوله کشی که از داخل دنده شده اند تکیه کند.

۸. فلنچ

صفحه مدور چدنی است که برای بستن اتصالات فلنچی یا لوله های فلنچ دار استفاده می شود و نوع بی دهانه آن را فلنچ کور می نامند.

برای آب بندی اتصالات فلنچی بایستی از واشر استفاده نمود و این کار با قرار دادن یک واشر بین سطوح اتصال و محکم کردن پیچهای فلنچ صورت می گیرد اما باید دقت کرد که همه پیچها به طور یکنواخت بالا کشیده شوند تا فشار برابر روی واشر در تمام نقاط وجود داشته باشد.

واشرها ممکن است از ورق لاستیکی، لاستیک منجید دار، پنبه نسوز، حلقه های فلزی نرم موجدار یا دیگر مواد گوناگون بسته به کاربرد خط لوله و فشار اعمالی ساخته شوند.

واشرهای فلزی بیضی شکل یا هشت ضلعی که درون شیارهای سطح فلنچ ها نصب می شوند ، اغلب در خط لوله های فشار بالا به کار می روند گاهی اوقات فلنچها با یک برجستگی ساخته می شوند که درون یک تورفتگی مشابه در فلنچ مقابل نصب می شود و برای آب بندی اتصال واشری در تورفتگی قرار می گیرد.

نکته: وقتی که فلنچها درز جوش می شوند نیازی به واشر نیست.