پایدار سازی به روش نیلینگ و انکراژ
فهرست :
- ضرورت موضوع
- روش کار
- پیوست
ضرورت موضوع
در اغلب پروژههای ساختمانی، فعالیتهای اجرایی با عملیات خاکبرداری/ گود برداری در زمین محل اجرا آغاز میگردد. این بخش از عملیات اجرایی که اغلب سهم کمی از پیشرفت فیزیکی پروژه را به خود اختصاص میدهد بیشک یکی از مهمترین مراحل اجرایی پروژه محسوب میگردد.
اهمیت مرحله گودبرداری پروژه صرفاً به لحاظ وجود پیچیدگیهای فنی نیست. معمولاً با آغاز عملیات گودبرداری، مالکین ساختمانهای همجوار (در صورت وجود) از وقوع رخدادهای احتمالی ناشی از گودبرداری از نگرانی منطقیای برخوردارند. این نگرانی بالقوه در صورتی که در این دسته از ذینفعان پروژه، به صورت منطقی و از مناظر فنی و مدیریتی مدیریت نگردد، باعث میگردد حس نگرانی به نارضایتی شدید تبدیل گردد. این نارضایتی باعث میگردد فضای اجرایی معمول پروژه را از وضعیت عادی خارج نموده و سبب گردد میزان ریسک متصور برای پروژه، به شدت افزایش یابد.
از اینرو در اداره پروژههای عمرانی همواره مهندس پروژه بایستی علاوه بر مدیریت مهندسی پروژه به مدیریت حوزههای مختلف در پروژه خصوصاً مدیریت ذینفعان نیز توجه جدی داشته باشد.
بیتردید اجرای صحیح سازههای نگهبان صرفنظر از اهمیتی که از بُعد فنی برای آن متصور است، همواره در تأمین رضایت ذینفعان نیز به طور غیرمستقیم تأثیرگذار است.
روش پایدارسازی نیلینگ و انکراژ از جمله روشهایی است که به طور روزافزون به جهت تأمین پایداری در اجرای گودبرداریهای شهری مورد استفاده قرار میگیرد. در دسترس بودن مصالح مورد نیاز، ایجاد دیواره قائم و پایدار و جلوگیری از دستوپاگیری فضا باعث شده بکارگیری این نوع سازه نگهبان در بین مهندسان و مجریان از اقبال خوبی برخوردار باشد.
پایدارسازی نیلینگ و انکراژ علیرغم نکات مثبتی که برخوردار است دارای برخی ضعفهای جدی است. عمده مشکلات رایج را میتوان در موارد زیر خلاصه نمود:
– مهندسان محاسب اغلب به دلیل عدم آشنایی با طراحی این روش، کمتر اشتیاق به بازدید میدانی و ارائه طرحی منطبق با نیاز پروژه دارند.
– اغلب مالکین و کارفرمایان متقاضی این روش، به دلیل عمق زیادتر این روش را مناسب دانستهاند. این دسته از مجریان به واسطه عدم آگاهی کافی نسبت به قوانین و مقرارات رایج، اغلب نسبت به مسئولیت خود در قبال وقوع خطرهای پیشرو و تبعات قانونی آن کمتر مطلع هستند.
– اغلب مهندسین ناظر نیز با توجه به جمیع مشکلات اعلام شده، گاهاً نقش و عملکرد مؤثری را به جهت حل مشکلات طرح شده در خود نمیبینند و در شرایط معمول، خود را در بروز مخاطرات احتمالی با دیگر سازندگان سهیم میکنند. به عبارت دیگر متأسفانه ریسک خطر را میپذیرند.
در این راهنما سعی بر آن شده است که موارد و اصول ذکر شده به صورت کلی ارائه گردد اما برخی از موارد با توجه به سطح خطر گود دستهبندی شده و به صورت زیر علامتگذاری شده است:
– گود با سطح خطر معمولی (*)
– گود با سطح خطر زیاد (**)
– گود با سطح خطر بسیار زیاد (***)
روش کار
1- مبانی فنی و طراحی
مجموعه نکات زیر مشمول مبحث مبانی فنی و طراحی میباشند:
1-1- وجود شرکت ذیصلاح طراحی به عنوان مشاور یا تیم طراحی درون مجموعه پیمانکار الزامی میباشد.
2-1- طراحی کامل بر اساس مبانی تعادل حدی (ضرایب اطمینان متغیر بر اساس نوع سربار): در محدوده خیابانها و حیاط به طور کلی همجواری بدون سازه حداقل 35/1 و در مجاورت سازهها نزدیک به 5/1.
3-1- طراحی کامل بر اساس مبانی تغییرشکلها و محدودیتهای آن: در محدوده همجواریهای بدون سازه حداکثر دو اینچ و در محدوده سازهها کمتر از یک اینچ. لازم به ذکر است که این مقادیر صرفاً جهت یک تخمین اولیه از تغییرشکلهای محتمل قابل قبول ارائه شده است و بدیهی است تعیین مقادیر مجاز تغییر شکلها با توجه به عمق گود و نوع همجواریها و سازههای مجاور و… باید با نظر طراح و محاسب تعیین گردد.
4-1- ارائه دفترچه محاسبات کامل، طراحی المانهای فلزی و بتنی (شمع و عمق ریشه، بلوک، صفحات فلزی، شاتکریت و…):
ـ ضروری است عمق ریشه المانهای شمع حدود 2/0 ارتفاع شمع در نظر گرفته شده.
ـ ارائه مقادیر تغییر شکل به صورت جدول و شکل در تیپهای مختلف طراحی.
ـ طراحی طول گیردار انکر در پشت گوه گسیختگی.
5-1- ارائه گراف افزایش میزان تغییر شکل با مدلسازیها (در پروژههای عمیق) پیشنهاد میگردد. (***)
6-1- بررسی سازههای مجاور از نظر وضعیت شرایط مقاومتی و تناسب طرح بر اساس شرایط آنها الزامی است.
7-1- طراحی و استفاده مناسب از المانهای تسلیح بر اساس نوع خاک، عمق گود و سربار جداره و…:
– استفاده از شمع در محدوده مجاور ساختمانها بالاخص ساختمانهای قدیمی و بدون اجزاء سازهای جهت کاهش تغییرشکل مجاور سازهها پیشنهاد میگردد.
– لحاظ نمودن عمق تأسیسات شهری در آرایش مسلحکنندهها مخصوصاً ردیفهای اولیه مسلحسازی جهت جلوگیری از آسیب به تأسیسات شهری و در نظر گرفتن تمهیدات مناسب برای پایداری آنها در الزامی است.
8-1- بررسی کامل مطالعات ژئوتکنیک و مطابقت اطلاعات آن با شرایط موجود و لحاظ نمودن آن در طراحی الزامی است. توجه به وجود خاک دستی، آب، جنس خاک بر اساس مشاهدات عینی و… از اهمیت بالایی برخوردارند.
9-1- محدودیتهای پیشنهادی جهت حداکثر ابعاد شبکههای حفاری نیل و انکر به شرح زیر میباشند:
ـ شبکه نیل حداکثر 2 متر در 2 متر (به ازای هر 4 مترمربع، یک گمانه نیل)
ـ شبکه انکر حداکثر 5/3 در 5/3 (به ازای هر 12 مترمربع، یک گمانه انکر)
10-1- وجود آب از اهمیت بالایی در مدلسازیهای طرح پایدارسازی داشته و تطبیق آن با شرایط واقعی بسیار تاثیرگذار میباشد.
2- نقشههای اجرایی
مجموعه نکات زیر مشمول مبحث نقشههای اجرایی میباشند:
1-2- وجود مشخصات فنی ـ اجرایی کامل (حداقل قطر حفاری، کیفیت دوغاب تزریق، نحوه پنلبرداری، همپوشانی شبکههای فولادی و فشار تزریق و زمان کشش المانهای انکر و…) الزامی است.
2-2- وجود پلان سازهها و سربارهای اطراف گود و تیپبندی بر این اساس و مطابقت آن با تراز و سربار سازههای اطراف الزامی است.
3-2- رعایت توپوگرافی زمین در تیپبندی و موقعیت نقطه 00/0 و تراز گودبرداری نهایی در نقشهها الزامی است.
4-2- وجود نمای دیوارهها و مقاطع مربوط به هر تیپ در مجموعه نقشههای اجرایی الزامی است.
5-2- وجود جزئیات اجرایی کامل همانند جزئیات اتصال نیلها، انکرها، شمعها و… الزامی است.
6-2- وجود جزئیات زهکش جدارهها (مشتمل بر زهکشهای نواری و زهکشهای عمقی) الزامی است.
7-2- کنترل عدم تداخل شمعهای فولادی با ستونهای سازه اصلی پروژه اهمیت بالایی دارد.
8-2- وجود پلان پایش جدارههای گود از اهمیت بالایی برخوردار است.
9-2- مشخص کردن محل تأسیسات شهری در مقاطع مختلف طرح پایدارسازی الزامی و بسیار با اهمیت است.
10-2- ذکر میزان نیروی پستنیدگی انکرهای استرندی و مونوبار با توجه به ظرفیت تسلیم المان فلزی در نقشهها الزامی است.
3- کنترل کیفیت مصالح
مجموعه نکات زیر مشمول مبحث کنترل کیفیت مصالح میباشند:
1-3- مجموعه موارد زیر مربوط به کنترل کیفیت المان تسلیح میباشند:
ـ کنترل ظاهری (عدم زنگزدگی، عدم لهیدگی و…)
ـ کنترل کیفی (مقاومت تسلیم، مقاومت نهایی، مدول الاستیسیته و…)
ـ بهتر است استرندهای مورد استفاده در پروژه و متعلقات آنها از یک شرکت خریداری گردد و فرآیند درگیر شدن یا گاز گرفتن انگشتیها (گوهها) با استرندها مورد اطمینان باشد.
تذکر: استفاده از میلگرد AII به جای AIII در برخی پروژههای کوچک که نظارت و کنترل دارند، متأسفانه امری رایج بوده که توجه به آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
ـ تواتر انجام آزمایشات کنترل کیفی (***)
2-3- مجموعه موارد زیر مربوط به کنترل کیفیت مش و شاتکریت میباشند:
ـ کیفیت ماسه (ترجیحاً تیز گوشه، شسته شده و با ارزش ماسه بالای 65) ماسه شاتکریت میبایست فاقد خاک باشد در غیر این صورت مقاومت لازم را برای تأمین نیروهای وارد شده به آن را نخواهد داشت.
ـ استفاده از مش مناسب از نظر ظاهری (عدم زنگزدگی، عدم لهیدگی و…)
ـ کنترل کیفی مش (مقاومت تسلیم، مقاومت نهایی، مدول الاستیسیته و…)
ـ تواتر انجام آزمایشات کیفی (***)
3-3- مجموعه موارد زیر مربوط به کنترل کیفیت صفحات فولادی، مهرهها و سایر اجزای فلزی میباشند:
ـ استفاده از صفحات مناسب از نظر ظاهری و کیفی
ـ کیفیت مهرهها
ـ کنترل کیفیت اتصالات مکانیکی (کوپلینگ و…) و اجزای هد انکر (گوه و…)
ـ تواتر انجام آزمایشات کیفی (***)
4-3- مجموعه موارد زیر مربوط به کنترل کیفیت سیمان، آب و دوغاب تزریق میباشند:
ـ کیفیت سیمان از لحاظ مشخصاتی همانند زمان گیرش و… در موفقیت عملیات تزریق و نیز کشش انکرها تأثیرگذار است.
ـ کیفیت آب مصرفی در عملیات پایدارسازی مشابه مشخصات آب مصرفی در بتن میباشد (استفاده از آب شرب در عملیات پایدارسازی کاملاً مناسب است). آزمایش شیمیایی بر روی نمونه آب در پروژههای بزرگ پیشنهاد میگردد.
ـ انجام آزمایش قیف مارش جهت کنترل روانی و غلظت دوغاب پیشنهاد میگردد (***).
ـ استفاده از مواد افزودنی در دوغاب میبایست پس از استفاده آزمایشی و بررسی نتایج مقاومتی آزمایشگاه مجاز میباشد.
ـ تواتر انجام آزمایشات کیفی (***).
5-3- مجموعه موارد زیر مربوط به کنترل کیفیت شلنگهای تزریق، هوا، رادهای حفاری و… میباشند:
ـ شلنگ تزریق میبایست قابلیت تحمل فشارهای تزریق نیل و انکر را داشته باشد.
ـ شلنگهای انتقال هوا از کمپرسور به دریل واگن میبایست از جنس مناسب و مقاوم در برابر فرسایشهای محیطی بوده و از اتصالات مناسب جهت اتصال شلنگ باد به ماشینآلات استفاده شود.
ـ دو سر غلاف به خوبی آببندی شود. (جهت جلوگیری از نفوذ دوغاب به ناحیه Unbond)
تذکر: در رفتن شلنگ باد در طول عملیات پایدارسازی امری مرسوم بوده که متأسفانه خسارتهای جانی قابل توجهی را در پروژههای مختلف ایجاد کرده است و توجه به اتصالات آن کنترل آن و رعایت اصول ایمنی بسیاری ضروری است.
ـ راد حفاری میبایست از آلیاژهای مقاوم بوده و قابلیت حفاری در اعماق زیاد را داشته باشد. همچنین داشتن رزوه سالم به اتصال مناسب رادهای حفاری به یکدیگر کمک میکند.
6-3- مجموعه موارد زیر مربوط به کنترل کیفیت مصالح شمعهای بتنی و فولادی میباشند:
ـ جوشکاری مناسب (رعایت مقررات ملی ساختمان و آییننامه جوش ایران).
ـ بافت سبد فولادی و نصب مناسب آن (رعایت مقررات ملی ساختمان).
ـ کیفیت بتن و عملیات بتنریزی مناسب (رعایت مقررات ملی ساختمان و آییننامه بتن ایران «آبا»).
ـ انجام آزمایش اسلامپتن و کنترل دمای آن به همراه اخذ نمونههای 4 عددی یا 5 عددی مکعبی در پروژههای بزرگ پیشنهاد میگردد (***).
ـ در صورت استفاده از افزودنی در بتن، افزودن آن میبایست در کارگاه و با انجام آزمایشهای اسلامپ و دما قبل و بعد از افزودن افزودنی انجام شود.
4- کنترل روش اجرا
مجموعه نکات زیر مشمول مبحث کنترل روش اجرا (مباحث قراردادی و مدیریتی) میباشند:
1-4- بهرهگیری از پیمانکار ذیصلاح با ارائه رزومه کاری، سوابق پرسنل کلیدی، ارائه لیست ماشینآلات آماده به کار الزامی میباشد.
2-4- معرفی اشخاص دارای حق امضاء معتبر از طرف پیمانکار به کارفرما، مشاورین و ناظر سازمان نظام مهندسی الزامی میباشد.
3-4- تشکیل سیستم درخواست، بررسی و تأیید مجوز (پرمیت) اجرای هر یک از بخشهای عملیات پایدارسازی در پروژههای بزرگ الزامی است. نمونه فرم درخواست مجوز (پرمیت) جهت اجرای پنل برداری در پیوست ارائه شده است (***).
4-4- تکمیل شناسنامه برای کلیه عملیات پایدارسازی (نیل، انکر، شمع، مش و شاتکریت و…) الزامی است. تکمیل این موارد مشمول تمامی گودهای شهری و غیرشهری با هر درجه اهمیت میباشد.
5-4- تهیه گزارش ماهیانه توسط پیمانکار و ارائه به کارفرما، مشاورین و ناظر سازمان نظام مهندسی الزامی میباشد.
6-4- تهیه گزارش روزانه و هفتگی توسط پیمانکار و ارائه به کارفرما، مشاورین و ناظر سازمان نظام مهندسی الزامی میباشد (***).
7-4- وجود واحد کنترل پروژه در گودهای نیمهعمیق و عمیق الزامی میباشد (**، ***).
8-4- ضروری است مصالح به کار رفته با کیفیت و دارای استاندارد معتبر باشد.
9-4- استقرار آزمایشگاه مقیم در پروژههای بزرگ جهت کنترل کیفیت مصالح الزامی است (***).
10-4- رعایت رواداریها مطابق مشخصات فنی توسط عوامل اجرایی پروژه الزامی بوده و هر گونه تغییر در آنها نیازمند اخذ مجوز از طراح، ناظر مقیم و نمایندگان فنی میباشد (**، ***).
11-4- لازم است عوامل اجرایی از نیروی کار ماهر به ویژه تکنسین متخصص کشش، تزریق، حفاری، بافت نیل و انکر، جوشکاری و… استفاده نماید.
12-4- ارائه گزارش روش اجرا توسط عوامل اجرایی برای بخش های مختلف طرح پایدارسازی در پروژههای بزرگ الزامی است (***).
مجموعه نکات زیر مشمول مبحث کنترل روش اجرا (مباحث اجرایی میباشند:
13-4- مجموعه نکات اجرایی مرتبط با نیل و انکر و صفحات هد نیل و هد انکر:
ـ استفاده از مصالح استاندارد و فاقد زنگزدگی الزامی است.
ـ اتصال قطعات میلگرد صرفاً با استفاده از اتصال مکانیکی (کوپلینگ) یا جوش فورجینگ (جوش سربهسر با حرارت بالا) مجاز میباشد.
ـ تعداد شلنگهای تزریق، برای گمانههای 0 تا 12 متر حداقل 2 عدد (یک رفت و یک برگشت)، 12 به بالا حداقل 3 عدد (یک رفت و دو برگشت) میباشد.
ـ در طول آزاد (غیرباند) مهاریها، استفاده از غلاف روکشی آغشته به گریس و مسدود نمودن دو سر غلاف الزامی است.
ـ کنترل طول المان تسلیح قبل از قراردادن آن داخل گمانه الزامی است.
ـ متناسب بودن سوراخ پلیتها با مسلحکننده و تطابق آن با دفترچه محاسبات سازه نگهبان.
ـ اگر مسلحکننده مورد استفاده میلگرد میباشد میبایست رزوههای میلگرد هم سایز قطر میلگرد مورد استفاده باشد و از مهره با ضخامت مناسب استفاده گردد، مگر آنکه در دفترچه محاسبات بدان اشاره شده باشد. (جزییات اتصال و نوع هد نیلها و انکر هدها میبایست مطابق نقشههای اجرایی باشد)
ـ رواداری مجاز طول گمانهها 25 سانیتمتر بوده و تغییرات بیشتر از آن با مجوز طراح و ناظر پروژه میسر میباشد.
ـ استفاده از اسپیسر جهت قرارگیری المانهای مسلحکننده در وسط مقطع گمانه حفاری شده، الزامی است (فاصله بین اسپیسرها از 3 متر بیشتر نباشد).
ـ استفاده از سنترالایز (Centralizer) جهت قرارگیری المان تسلیح در مرکز گمانه به تعداد مناسب الزامی است.
ـ رواداری مجاز موقعیت حفاری المانهای تسلیح 25± سانتیمتر و رواداری زاویه حفاری 1± درجه میباشد.
ـ حداقل طول رزوه مورد نیاز جهت اتصال سرنیل و اتصال قطعات میخ به یکدیگر 10 سانتیمتر میباشد.
ـ آمادهسازی المانهای تسلیح به خصوص از نوع استرند، میبایست بر روی خرک صورت پذیرد (آمادهسازی بر روی سطح زمین توصیه نمیشود).
ـ در صورت برخورد به حفره در مسیر حفاری، استفاده از پَکِر و یا حفاری گمانه جایگزین با تغییر زاویه قائم یا افقی توصیه میشود.
ـ استفاده از گروت منبسطشونده و یا گوه در پشت سرنیل اجباری است.
ـ رعایت نکات ایمنی در زمان نصب هد انکر و کشش آن الزامی است.
ـ اتصال کامل هد نیل و هد انکر به سطح شاتکریت، و یا شمع فلزی و یا شمع بتنی الزامی است.
ـ پیشنهاد میشود از خم کردن و یا بریدن سر نیلها و یا استرندها تا انتهای پروژه خودداری شود تا در صورت نیاز به آزمایشهای کنترلی، امکان آن وجود داشته باشد.
14-4- مجموعه نکات اجرایی مرتبط با راد خودحفار (جایگزین میلگرد):
ـ احتمال انحراف گمانه در صورت استفاده از راد خودحفار بسیار بالا بوده و در این راستا ضروری است در حفاری دو ردیف اول هر دیواره، نظارتهای کارگاهی کامل از داخل زمین پروژه و در صورت امکان از داخل زمین همسایه همزمان انجام پذیرد.
ـ کنترل مساحت مقطع راد حفار مورد استفاده با مساحت مقطع میلگرد ارائه شده در نقشههای پایدارسازی الزامی است.
ـ استفاده از راد خودحفار به عنوان انکر پیشنهاد نمیگردد.
ـ ارائه مشخصات فنی راد خودحفار مورد استفاده به مشاورین و ناظر نظام مهندسی الزامی است.
15-4- مجموعه نکات اجرایی مرتبط با دوغاب سیمان برای نیلها و انکرها:
ـ حداکثر نسبت آب به سیمان: 1 به 2
ـ فشار پیشنهادی برای تزریق: 6 تا 8 بار تا رسیدن به خورند دوغاب صفر در انکرها و 3 تا 5 بار در نیلها.
ـ مشاهده خروج دوغاب از شلنگ برگشتی الزامی میباشد.
ـ حداقل مقاومت فشاری نمونه استوانهای 28 روزه: 210 کیلوگرم بر سانتیمترمربع.
سیمان مصرفی: نوع I یا II پرتلند (در شرایط محیطی سولفاته نوع V).
ـ انجام تزریق بخش آزاد مهاریها الزامی میباشد.
16-4- مجموعه نکات اجرایی مرتبط با مش و شاتکریت:
ـ طرح اختلاط پیشنهادی: با عیار سیمان 300 کیلوگرم بر مترمکعب با استفاده از ماسه شکسته شسته با حداکثر ابعاد دانه 6 میلیمتر.
ـ ماسه و سیمان میبایست به صورت کاملاً همگن مخلوط گردد.
ـ حداقل مقاومت فشاری نمونه استوانهای 28 روزه: 210 کیلوگرم بر سانتیمترمربع.
ـ سیمان مصرفی: نوع I یا II پرتلند (در شرایط محیطی سولفاته نوع V).
ـ حداقل ضخامت شاتکریت به مقدار ارائه شده در نقشههای اجرایی میباشد.
ـ استفاده از مش با شرایط ظاهری مناسب (فاقد زنگزدگی، لهیدگی، جداشدگی اتصالات و…) الزامی است.
ـ استفاده از اسپیسر جهت رعایت ضخامت طراحی شده الزامی است (هر برگ مش حداقل 4 عدد).
ـ آب دادن سطح شاتکریت به ویژه در ایام گرم سال (حداقل 2 مرتبه در روز) تا 5 روز جهت عملآوری شاتکریت الزامی است.
17-4- مجموعه نکات اجرایی مرتبط با خاکبرداری:
ـ رگلاژ دیوارهها تا فاصله 20 سانتیمتری با استفاده از بیل مکانیکی و باقیمانده آن به روش دستی میباشد.
ـ پنل برداری در هر مرحله منوط به اتمام عملیات پایدارسازی مرحله تراز فوقانی میباشد.
ـ پنل برداری به صورت دندانهای و از ردیف سوم به بعد به طول حداکثر 12 متر (با نظر طراح و ناظر) انجام گردد.
18-4- مجموعه نکات اجرایی مرتبط با شمعها فلزی و بتنی:
ـ بتنریزی ریشه شمعها میبایست با استفاده از روشهای استاندارد همانند لوله ترمی انجام پذیرد.
ـ انجام آزمایش اسلامپ و کنترل دما و اخذ نمونههای مکعبی از بتن الزامی است.
ـ در اجرای شمعهای بتنی، رعایت طول گیرداری آییننامهای مابین قفسههای بافته شده الزامی است.
19-4- مجموعه نکات اجرایی مرتبط با ماشینآلات:
ـ ست تزریق مشتمل بر سه بخش میباشد: میکسر اولیه، میکسر ثانویه، پمپ تزریق.
ـ دریل واگن
ـ ست شاتکریت
ـ کمپرسور
5- اصول پایش و رفتارسنجی
ـ وجود مجموعه ذیصلاح نقشهبرداری (با سابقه کار در پروژههای مشابه) الزامی است.
ـ استفاده روشهای مناسب مانیتورینگ بر اساس ابعاد پروژه (ایستگاه آزاد، میکروژئودزی و ابزار دقیق) الزامی است.
ـ کالیبراسیون و دقت دوربینها از اهمیت بالایی برخوردار است.
ـ کنترل حریم پروژه و تنظیم موقعیت شمعها و سولجرها (بدون برخورد به ستونهای سازه اصلی) از وظایف نقشهبردار میباشد.
ـ مانیتورینگ اصلی در مجموعهای مجزا از پیمانکار (تحت نظر کارفرما) به ویژه در گودهای بزرگ پیشنهاد میشود.
ـ نقشه بردار میبایست نقاط بنچ مارک مختص به فرآیند رفتارنگاری را خارج از محدوده دیوارههای گود و در محلی ثابت که تحت تأثیر جابهجاییهای دیوارههای گود قرار نداشته باشد، نصب کند.
ـ پایینترین تراز سازه (محلی که سازه با خاک در تماس پیدا میکند) محل نصب تیپهای نقشهبرداری (رفلکتور) میباشد تا بتوان میزان تغییر مکان نوک دیواره گود را کنترل نمود، بر روی بدنه سازههای اطراف نیز بایست تیپها نصب شوند تا میزان چرخش سازههای اطراف (تیلت) را به دست آورد.
تیپها میبایست نامگذاری گردند و به گونهایی محافظت گردند که با غبار پاچش بتن از نظر محو نگردند و کارآیی خود را حفظ نمایند.
ـ در گودهای با ارتفاع کم میتوان از سیستم برداشت مختصات نقاط در هر دوره استفاده نمود (Free Station)، در گودهای با ارتفاع متوسط میبایست از روش پیشرفته برداشت نقاط پیمایش باز یا بسته و سرشکن کردن خطای پیمایش و اختصاص دادن مختصات سرشکن شده به بنچ مارکها و سپس توضیح کردن دوربین توسط بنچ مارکهایی که خطای آنها سرشکن شده و در نهایت برداشت نقاط مورد نظر در هر دوره استفاده نمود.
ـ در گودهای با ارتفاع زیاد از روش میکروژئودزی که کمترین میزان خطا در نقشهبرداری را داراست میبایست استفاده گردد در این روش بنچ مارکها به صورت پیلار در اطراف پروژه احداث میگردند. (***)
ـ یکی دیگر از روشهای کنترل رفتار گود در پروژههای بزرگ استفاده از ابزار دقیقهایی مانند کرنشسنج، انحرافسنج، شیبسنج، نیروسنج و… میباشد. (***)
ـ فواصل زمانی پایش دیوارههای گود متناسب با شرایط و حساسیت پروژه، میزان تغییر شکلها، افزایش عمق گود و… متغیر میباشد.
ـ ارائه گرافهای مناسب تغییر شکلهای افقی و قائم به کارفرما، طراح، ناظر مقیم و ناظر نظام مهندسی توسط نقشهبردار الزامی میباشد و صرفاً ارائه مقادیر تغییر شکلها مناسب نمیباشد و روند تغییر شکلها نیز باید بررسی گردد. نمونه جدول و گراف تغییر شکلهای افقی و قائم در پیوست ارائه شده است.
ـ مقایسه تغییر شکلها با مقادیر محاسباتی توسط طراح در گودهای بزرگ الزامی میباشد.
ـ پلان جانمایی رفلکتورها (فواصل افقی و قائم بر اساس نوع و حساسیت سربار، تکرار در جداره ساختمانهای چندطبقه برای کنترل چرخش سازه و…) میبایست توسط نقشهبردار با نظر طراح و ناظر پروژه انجام پذیرد.
6- آزمایشهای کنترلی
مجموعه نکات زیر مشمول مبحث آزمایشهای کنترلی میباشند:
1-6- انجام آزمایشهای شناسایی (Verification)، تأییدی (Proof)، خزش (Creep) و کنترل بار (Lift Off) بر اساس مبانی استاندارد FHWA ضروری میباشد. سه آزمایش اول قابل استفاده برای المانهای نیل و انکر بوده و آزمایش چهارم مختص انکر میباشد.
2-6- آزمایش شناسایی (Verification)، جهت شناخت صحت مقادیر اختیار شده برای مقاومت دوغاب و ظرفیت بیرون کشیدگی در طراحیهای صورت گرفته میباشد که این مقادیر در روش اجرایی پیمانکار تأثیرگذار میباشند. آزمایش بارگذاری کنترلی میبایست تا گسیختگی کامل و یا حداقل تا بار متناسب با مقاومت طراحی دوغاب ضریب اطمینان بیرون کشیدگی انجام شود. نتایج آزمایشهای شناسایی میتواند منجر به تغییرات جزئی یا کلی در طرح پایدارسازی گردد.
3-6- آزمایش تأییدی (Proof)، در حین عملیات اجرایی میخکوبی و بر روی درصد مشخصی از تعداد کل نیلها (معمولاً 1%) انجام میپذیرد. این آزمایشها جهت کنترل کیفیت اجرایی پیمانکار و اطمینان از ثابت ماندن روش حفاری و تزریق میباشد (**، ***).
4-6- آزمایش خزش (Creep)، عملاً آزمایش مستقلی نبوده و خود آن بخشی از آزمایشهای کنترلی (یا نهایی) و تائیدی میباشد. یک آزمایش خزش در حقیقت شامل اندازهگیری حرکت یک میخ اجرا شده تحت بار ثابت در یک مدت زمان مشخص میباشند. این آزمایش جهت کسب اطمینان از قابلیت تحمل بار طراحی توسط نیل به صورت ایمن در طول مدت زمان عمر سرویس خود میباشند (**، ***).
5-6- انجام آزمایش کنترل بار (Lift Off)، در طول عملیات اجرایی با توجه به روند پیشرفت عملیات (جهت اطمینان از حفظ تناژ پستنیدگی در المانهای تسلیح) پیشنهاد میگردد. درصد انجام آزمایش مذکور به میزان 5 درصد تعداد کل انکرها پیشنهاد میشود و افزایش درصد آزمایشهای مذکور به میزان بیش از 5 درصد، منوط به اخذ نظر مشاورین پروژه و بررسی روند تغییر شکلهای پروژه و مقایسه آن با مقادیر پیشبینی شده در مدلهای عددی تنش– کرنش (مورد استفاده در طراحی) میباشد (**، ***).
6-6- در زمان انجام کشش در هر یک از انواع آزمایشهای کشش، رعایت تمامی نکات ایمنی (همانند عدم استقرار نیروی انسانی در مقابل جک، نصب مناسب جک و اجزای هد انکر یا هد نیل و…) الزامی است.
7-6- انجام آزمایشهای کنترل بار (Lift Off) در پروژههای گودبرداری عمیق جهت اطمینان از سلامت انکرها بسیار مهم بوده و انجام آن در بازههای زمانی مشخص موکداً توصیه میگردد (***).
8-6- در صورتی که جک کشش قادر به حفظ تناژ (پس از ثابت شدن بار به دلیل رفتار خزشی آنی خاک) نباشد، ضروری است جک مورد نظر مجدداً از لحاظ مکانیکی بررسی و تعمیر شده و پس از آن کالیبراسیون گردد. گواهی کالیبراسیون ارائه شده میبایست از مراکز رتبهبندی شده تحت نظر سازمان استاندارد ایران اخذ گردد.
9-6- نمونه فرم کشش استرند در پیوست ارائه شده است.
7- زهکش
مجموعه نکات زیر مشمول مبحث زهکشی میباشند:
1-7- مجموعه نکات اجرایی مرتبط با زهکشی جدارهها:
ـ اجرای نوارهای زهکشی و لولههای زهکش عمقی (Weep hole) در تمامی دیوارهها الزامی میباشد.
ـ نوارهای زهکش در فواصل افقی حداکثر 5 متری نصب گردد.
ـ حداقل طول همپوشانی زهکشهای نواری: 50 سانتیمتر
ـ حداقل عرض نوارهای زهکش (ژئوکامپوزیت): 20 سانتیمتر
ـ حداقل قطر لولههای زهکش عمقی (PVC): 5/2 اینچ
ـ لولههای زهکش در فواصل افقی حداکثر 6 متری اجرا گردد (در صورت وجود جریان آب و تراز آب زیرزمینی در داخل گود این فواصل کمتر میگردد).
ـ رواداری مجاز طول لولههای زهکش برابر 25 سانتیمتر میباشد.
ـ پک نمودن انتهای زهکشهای عمقی توسط درپوش یا ژئوتکستایل الزامی است.
ـ شیارزنی بر روی زهکش عمقی در نیمدایره فوقانی مقطع آن الزامی است.
– جهت جلوگیری از نشست دوغاب ناشی از تزریق مسلحکنندهها، باید اجرای زهکشهای عمقی پس از گذشت حداقل 2 روز از تزریق گمانههای طرح پایدارسازی در ردیفهای فوقانی و تحتانی آن صورت پذیرد.
2-7- مجموعه نکات اجرایی مرتبط با زهکشی کامل پروژخ:
ـ حضور مشاور تخصصی زهکشی در گودهای بزرگ پیشنهاد میگردد.
ـ روش مرسوم زهکشی کامل پروژه گودبرداری تا عمق پایینتر از تراز آب زیرزمینی، اجرای میلهها و گالریهای متعدد در قالب رینگ زهکشی میباشد. پایدارسازی میلهها و گالریها با استفاده از کولگذاری و پر نمودن فاصله مابین خاک و کول میباشد.
ـ نرخ پمپاژ آب از گود اهمیت بالایی داشته و افزایش آن منجر به افزایش نشستها میشود.
ـ در گودهای بزرگ پیشنهاد میشود عملیات پایدارسازی پس از تکمیل زهکشی کامل آغاز گردد.
ـ ارائه گزارش تراز آب در اضلاع مختلف پروژه به طراح و ناظر توسط عواما پروژه زهکشی الزامی است.
ـ وجود پمپ رزرو در کارگاه الزامی است.
ـ زهکشی آب در لایههای ماسهای و شنی سریع و در خاکهای ریزدانه رسی زمانبر میباشد.
ـ هر گونه تغییر در طرح زهکشی گود میبایست با هماهنگی با طراح باشد.
8- نکات تکمیلی
مجموعه نکات تکمیلی عبارتند از:
1-8- رعایت کلیه موارد ایمنی طبق مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان ایران در کلیه پروژههای گودبرداری الزامی میباشد.
2-8- استقرار اکیپ ایمنی و بهداشت (واحد HSE) در پروژههای گودبرداری با درجه اهمیت بسیار زیاد الزامی است (***).
3-8- حداقل مدت زمان و دوره تضمین گودهای شهری شش ماه در نظر گرفته میشود.
4-8- کنترل بیمهنامه تمام خطر پروژه توسط ناظر و توجه به تغییر در آن با توجه به تغییرات احتمالی در عمق گود الزامی میباشد.
5-8- بهرهبرداری از تمهیدات مناسب جهت کنترل صدای ماشینآلات و جلوگیری از ایجاد مزاحمت برای اشخاص ثالث پیشنهاد میگردد.
6-8- اخذ تأمین دلیل از کارشناسان عمران شوراهای حل اختلاف جهت پیشگیری از ایجاد اختلاف در علتیابی ترکها و تغییر شکل سازههای مجاور پیشنهاد میگردد.
7-8- برگزاری جلسات کارشناسی اجرایی و فنی به طور منظم در پروژههای بزرگ الزامی میباشد (***).
8-8- استفاده از مواد افزودنی (همانند زودگیر، روانکننده، ضدیخ و…) پس از انجام آزمایش جهت افزایش سرعت و راندمان پروژه بلامانع میباشد.
9-8- اخذ رضایتنامه از مالکین زمینهای مجاور گود پیشنهاد میگردد.
پیوست
نمونه فرم کشش استرند
نمونه فرم مجوز عملیات اجرایی پایدارسازی (نمونه: پنل برداری و مشبندی)
نمونه فرم شناسنامه عملیات پایدارسازی (نمونه: شناسنامه نیل/ انکر)
نمونه فرم شناسنامه عملیات پایدارسازی (نمونه: شناسنامه مش و شات)
نمونه فرم شناسنامه عملیات پایدارسازی (نمونه: شناسنامه شع بتنی/ فولادی)
نمونه فرم ارائه تغییر شکل های پایش شده
ثبت ديدگاه